Bài viết này đề cập đến nội dung pháp lý về quyền là gì? Quyền sở hữu tài sản trong dân sự và các quyền cơ bản có liên quan đến quyền sở hữu giúp bảo vệ quyền sở hữu dùng vào mục đích tham khảo.
1. Quyền là gì?
Quyền là khái niệm khoa học pháp lý dùng để chỉ những điều mà pháp luật công nhận và đảm bảo thực hiện cho cá nhân, tổ chức, theo đó cá nhân được hưởng, được làm và được đòi hỏi mà không ai được ngăn cản hay hạn chế.
2. Quyền sở hữu?
Theo quy định tại Điều 158 Bộ luật Dân sự 2015, thì quyền sở hữu được định nghĩa như sau: Quyền sở hữu bao gồm quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản của chủ sở hữu theo quy định của luật.
2.1. Quyền chiếm hữu?
Theo quy định tại Điều 186, Bộ luật Dân sự năm 2015, chủ sở hữu có quyền thực hiện mọi hành vi theo ý chí của mình để nắm giữ, chi phối tài sản của mình, nhưng phải tuân thủ pháp luật và đạo đức xã hội. Điều này đơn giản và thông thường nhất là sự nắm giữ, quản lý và chi phối đối với một hoặc nhiều tài sản. Quyền chiếm hữu có hai loại: chiếm hữu ngay tình (có căn cứ pháp luật) và chiếm hữu không ngay tình (không có căn cứ pháp luật).
Thứ nhất, đối với hình thức chiếm hữu ngay tình, bao gồm các căn cứ sau đây: Chủ sở hữu tự trực tiếp thực hiện việc nắm giữ tài sản của mình; hoặc chủ sở hữu ủy quyền cho người khác thực hiện quản lý tài sản trong phạm vi được ủy quyền; hoặc quyền chiếm hữu được thực hiện thông qua các giao dịch dân sự đảm bảo phù hợp với ý chí của chủ sở hữu (người đang chiếm hữu hợp pháp chỉ được sử dụng hoặc chuyển giao quyền chiếm hữu tài sản cho người khác khi có sự đồng ý của chủ sở hữu); người phát hiện và nắm giữ tài sản vô chủ, tài sản không xác định chủ sở hữu; tài sản được xác định là tài sản trong trường hợp bị đánh rơi, bị bỏ quên, bị chôn giấu, bị chìm đắm theo các điều kiện do pháp luật quy định; người phát hiện và thực hiện việc nắm giữ gia súc, gia cầm, vật nuôi dưới nước bị thất lạc theo các điều kiện theo quy định của pháp luật và các trường hợp khác được pháp luật quy định.
Thứ hai, đối với trường hợp chiếm hữu không ngay tình, đây được coi là hành vi chiếm hữu không dựa trên bất kỳ căn cứ pháp luật nào. Người chiếm hữu biết hoặc pháp luật buộc họ phải biết rằng họ đang chiếm hữu không có căn cứ hợp pháp nhưng vẫn thực hiện hành vi chiếm hữu; hoặc tuy về mặt chủ quan, họ không biết về việc này nhưng pháp luật buộc họ phải biết. Những trường hợp yêu cầu người chiếm hữu biết hoặc phải biết rằng họ đang chiếm hữu là hành vi không ngay tình thường liên quan đến các loại tài sản có yêu cầu đăng ký quyền sở hữu như bất động sản, động sản theo quy định của pháp luật.
2.2. Quyền sử dụng?
Theo quy định tại Điều 189, Bộ luật Dân sự năm 2015, quyền sử dụng là quyền thực hiện việc khai thác các công dụng và hưởng các lợi ích từ tài sản. Đơn giản hóa, quyền sử dụng của chủ sở hữu tài sản là khả năng tận dụng và thu nhận lợi ích từ khối tài sản trong phạm vi được phép bởi pháp luật. Nguyên tắc, chủ sở hữu có thể sử dụng tài sản theo ý chí cá nhân nhưng không được gây thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.
2.3. Quyền định đoạt?
Quyền định đoạt là một trong những quyền năng của chủ sở hữu để quyết định về số phận của tài sản. Theo Điều 192, Bộ luật Dân sự năm 2015, quyền định đoạt là quyền thực hiện việc chuyển giao quyền sở hữu tài sản, từ bỏ quyền sở hữu, tiêu dùng hoặc tiêu hủy tài sản.
Chủ sở hữu tài sản thực hiện quyền định đoạt của mình trên hai phương diện: Đầu tiên, quyền định đoạt liên quan đến số phận thực tế của tài sản như tiêu thụ, hủy bỏ hoặc từ bỏ quyền sở hữu đối với tài sản. Thứ hai, quyền định đoạt liên quan đến số phận pháp lý của tài sản là việc chuyển nhượng quyền sở hữu đối với tài sản từ người này sang người khác.
Ảnh minh hoạ
3. Các Quyền liên quan đến quyền sở hữu?
3.1. Quyền đòi lại tài sản?
Quyền đòi lại tài sản trong pháp luật dân sự được quy định tại Điều 332 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Trường hợp bên mua không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán cho bên bán theo thỏa thuận, bên bán có quyền đòi lại tài sản. Bên bán sẽ hoàn trả cho bên mua số tiền đã thanh toán sau khi trừ đi giá trị hao mòn của tài sản do sử dụng. Nếu bên mua làm mất hoặc làm hư hỏng tài sản, bên bán có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.
3.2. Quyền đòi lại động sản không phải đăng ký quyền sở hữu từ người chiếm hữu ngay tình?
Theo Điều 167 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Chủ sở hữu có quyền đòi lại động sản không phải đăng ký quyền sở hữu từ người chiếm hữu ngay tình nếu người chiếm hữu ngay tình có được động sản này thông qua hợp đồng không có đền bù với người không có quyền định đoạt tài sản. Trong trường hợp hợp đồng có đền bù, chủ sở hữu có quyền đòi lại động sản nếu động sản đó bị lấy cắp, bị mất hoặc bị chiếm hữu ngoài ý chí của chủ sở hữu.
3.3. Quyền đòi lại động sản phải đăng ký quyền sở hữu hoặc bất động sản từ người chiếm hữu ngay tình?
Theo Điều 168 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Chủ sở hữu có quyền đòi lại động sản phải đăng ký quyền sở hữu hoặc bất động sản từ người chiếm hữu ngay tình, trừ các trường hợp được quy định tại khoản 2 Điều 133 của Bộ luật này.
3.4. Quyền yêu cầu chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật đối với việc thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản?
Theo Điều 169 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Khi thực hiện quyền sở hữu và các quyền khác đối với tài sản, chủ thể có quyền yêu cầu người có hành vi cản trở trái pháp luật chấm dứt hành vi đó hoặc yêu cầu Tòa án hay cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác buộc người đó chấm dứt hành vi vi phạm.
3.5. Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại?
Theo Điều 170 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Chủ sở hữu và người có quyền khác đối với tài sản có quyền yêu cầu người có hành vi xâm phạm quyền sở hữu và các quyền khác đối với tài sản bồi thường thiệt hại.
TUYET NHUNG LAW cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án trên thực tế trong lĩnh vực dân sự. Liên hệ tư vấn, mời luật sư tham giao bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong các vụ án liên quan đến vấn đề dân sự tại Toà án. Vui lòng liên hệ số điện thoại hotline: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ.