Trang chủHiểu thế nào về hành vi trốn thuế
Bài viết đề cập đến nội dung liên quan đến việc Hiểu thế nào về hành vi trốn thuế, cấu thành tội phạm và hình phạt đối với tội này sẽ được Công Ty Luật Tuyết Nhung Bùi giải đáp sử dụng vào mục đích tham khảo.
The article addresses issues related to the understanding of tax evasion, its constitutive elements, and the penalties for this offense, as explained by Tuyet Nhung Bui Law Firm for reference purposes.
1. Hiểu thế nào về hành vi trốn thuế
Hành vi trốn thuế được hiểu là các cá nhân hoặc tổ chức cố tình sử dụng những biện pháp, thủ đoạn trái pháp luật nhằm giảm số tiền thuế mà họ phải nộp cho Nhà nước. Đây là một hành vi vi phạm nghiêm trọng đến chính sách thuế và gây thất thoát ngân sách quốc gia, đồng thời làm ảnh hưởng xấu đến sự công bằng trong hệ thống thuế.
Các phương thức trốn thuế thường rất đa dạng và tinh vi. Một số ví dụ điển hình về hành vi trốn thuế có thể kể đến như sau:
– Bán hàng không xuất hóa đơn: Đây là một trong những hành vi phổ biến nhất nhằm che giấu doanh thu thực tế của doanh nghiệp hoặc cá nhân kinh doanh. Việc không xuất hóa đơn không chỉ giúp giảm số thuế giá trị gia tăng (GTGT) phải nộp mà còn làm giảm thu nhập chịu thuế, từ đó giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc cá nhân phải đóng.
– Tạo ra thông tin giả mạo để hưởng lợi về thuế: Một số tổ chức hoặc cá nhân cố ý lập ra các hồ sơ, giấy tờ không có thật nhằm tăng chi phí được khấu trừ thuế. Ví dụ, họ có thể mua hóa đơn giả hoặc lập hóa đơn khống với mục đích kê khai chi phí lớn hơn thực tế để giảm số thuế phải nộp.
– Lập hồ sơ giả để hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT): Đây là hành vi nghiêm trọng hơn, trong đó người vi phạm tạo ra các giao dịch mua bán giả nhằm mục đích yêu cầu hoàn thuế từ cơ quan thuế. Hành vi này không chỉ gây thất thoát thuế mà còn khiến Nhà nước phải bồi hoàn những khoản không đúng quy định.
– Khai sai thông tin về thu nhập hoặc doanh thu: Một số trường hợp, cá nhân hoặc tổ chức cố ý khai báo doanh thu hoặc lợi nhuận thấp hơn thực tế để giảm nghĩa vụ thuế.
Hành vi trốn thuế không chỉ làm tổn hại đến nguồn thu ngân sách nhà nước mà còn tạo sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Doanh nghiệp hoặc cá nhân không thực hiện đúng nghĩa vụ thuế sẽ có lợi thế cạnh tranh không công bằng với những đơn vị tuân thủ pháp luật. Chính vì vậy, pháp luật quy định rất rõ ràng và nghiêm khắc để xử lý các hành vi trốn thuế nhằm bảo vệ lợi ích chung của toàn xã hội, đồng thời đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong hệ thống thuế.
Tội trốn thuế được quy định cụ thể tại Điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. Quy định này nhằm xử lý các hành vi cố ý vi phạm pháp luật thuế, gây thiệt hại đến ngân sách nhà nước và ảnh hưởng tiêu cực đến sự công bằng trong xã hội.
Understanding Tax Evasion
Tax evasion refers to acts by individuals or organizations that intentionally use unlawful methods or schemes to reduce the amount of tax they owe to the state. This behavior constitutes a serious violation of tax policies, leading to losses in national revenue and negatively impacting fairness within the tax system.
Tax evasion methods are often diverse and sophisticated. Some common examples include:
Selling goods without issuing invoices: This is one of the most prevalent practices used to conceal actual revenue by businesses or individual traders. Not issuing invoices not only reduces the amount of value-added tax (VAT) payable but also lowers taxable income, thereby reducing corporate or personal income tax liabilities.
Creating fake information for tax benefits: Some organizations or individuals intentionally produce fictitious records or documents to increase deductible expenses. For example, they may purchase fake invoices or create fraudulent invoices to declare higher costs than actual expenses, thereby reducing the amount of tax owed.
Filing false claims for VAT refunds: This is a more severe form of tax evasion where offenders fabricate fake purchase and sale transactions to request VAT refunds from tax authorities. Such acts not only result in tax losses but also compel the state to refund unwarranted amounts.
Misreporting income or revenue: In some cases, individuals or organizations deliberately report lower revenue or profits than actual figures to reduce their tax obligations.
Tax evasion not only harms the state budget but also creates unfair competition among businesses. Entities or individuals who evade taxes gain an unfair advantage over law-abiding competitors. Therefore, the law provides clear and stringent regulations to address tax evasion, aiming to protect the collective interests of society and ensure fairness and transparency in the tax system.
Tax evasion is specifically addressed in Article 200 of the 2015 Penal Code, as amended and supplemented in 2017, which sets out penalties for deliberate violations of tax laws that harm the state budget and undermine social equity.
2. Dấu hiệu pháp lý
2.1. Khách thể của tội phạm
Tội trốn thuế là hành vi xâm phạm trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước, cụ thể là xâm phạm chế độ quản lý thuế được pháp luật bảo vệ. Hành vi trốn thuế làm tổn hại đến quyền lợi của Nhà nước về thu ngân sách và gây mất cân bằng trong việc tuân thủ nghĩa vụ tài chính của các cá nhân, tổ chức.
Đối tượng tác động chính của tội phạm này là số tiền thuế mà đáng lẽ cá nhân, tổ chức phải thực hiện nghĩa vụ nộp nhưng đã không thực hiện đúng quy định. Đây là những khoản thuế thuộc ngân sách Nhà nước và phải được quản lý nghiêm ngặt nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của kinh tế – xã hội.
Legal Characteristics
The Object of the Crime
Tax evasion constitutes an act that infringes upon the state’s economic management order, specifically violating the tax administration system protected by law. This behavior harms the state’s fiscal interests by reducing revenue and creates an imbalance in the financial obligations of individuals and organizations.
The primary target affected by this crime is the tax amount that individuals or organizations are obligated to pay but fail to comply with as required by law. These taxes are part of the state budget and must be strictly managed to ensure sustainable socio-economic development.
2.2. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội trốn thuế có thể bao gồm cả cá nhân lẫn pháp nhân thương mại. Các chủ thể này đều phải thỏa mãn những điều kiện cụ thể theo quy định của pháp luật hình sự để chịu trách nhiệm hình sự về hành vi trốn thuế.
Đối với chủ thể là cá nhân:
Là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, cụ thể là từ đủ 16 tuổi trở lên. Cá nhân này thực hiện hành vi vi phạm với mục đích trốn tránh nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.
Đối với chủ thể là pháp nhân thương mại:
Pháp nhân thương mại là tổ chức hoạt động với mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận, và lợi nhuận này được chia cho các thành viên của tổ chức theo quy định. Tuy nhiên, để pháp nhân thương mại bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội trốn thuế, cần đáp ứng đủ các điều kiện sau:
Hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại;
Hành vi vi phạm nhằm đạt được lợi ích kinh tế cho pháp nhân thương mại;
Hành vi vi phạm được thực hiện với sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận từ pháp nhân thương mại;
Pháp nhân thương mại chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật.
* Lưu ý quan trọng:
Chủ thể phạm tội trốn thuế phải là đối tượng có nghĩa vụ nộp thuế theo từng loại thuế mà pháp luật quy định.
Trường hợp hành vi trốn thuế liên quan đến việc xuất nhập khẩu nhằm buôn bán hàng hóa qua biên giới, hành vi đó có thể bị xử lý theo tội danh khác như tội buôn lậu (Điều 188 Bộ luật Hình sự) hoặc tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới (Điều 189 Bộ luật Hình sự), nếu thỏa mãn các yếu tố cấu thành tội phạm được quy định trong các điều luật này.
The Subject of the Crime
The subject of the crime of tax evasion may include both individuals and commercial legal entities. These subjects must meet specific conditions as stipulated by criminal law to bear criminal responsibility for tax evasion.
For individuals:
An individual subject is any person with criminal liability capacity who has reached the age of criminal responsibility, specifically 16 years or older. This individual engages in the violation with the intent to evade financial obligations to the state.
For commercial legal entities:
A commercial legal entity is an organization operating with the primary goal of generating profit, which is distributed among its members as stipulated. However, for a commercial legal entity to be held criminally liable for tax evasion, the following conditions must be met:
The criminal act is carried out in the name of the commercial legal entity.
The violation is committed to achieve economic benefits for the commercial legal entity.
The violation is performed under the direction, management, or approval of the commercial legal entity.
The commercial legal entity remains within the statute of limitations for criminal prosecution as prescribed by law.
Important Note:
The subject committing tax evasion must be an entity obligated to pay taxes according to the specific tax laws.
In cases where tax evasion involves import or export activities for trading goods across borders, such acts may be prosecuted under different charges, such as smuggling (Article 188 of the Penal Code) or illegal transportation of goods or currency across borders (Article 189 of the Penal Code), if the constituent elements of these crimes are satisfied under the respective legal provisions.
2.3. Mặt khách quan của tội phạm
Mặt khách quan của tội trốn thuế được thể hiện thông qua các hành vi cụ thể mà pháp luật xác định là hành vi vi phạm, nhằm trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế. Các hành vi này bao gồm việc sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để không phải nộp thuế, nộp thuế ít hơn so với mức phải nộp theo quy định, hoặc làm tăng các khoản thuế được miễn giảm, hoàn thuế hoặc khấu trừ thuế không đúng quy định.
Hành vi trốn thuế có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, từ việc khai báo sai lệch thông tin thuế, lập hồ sơ giả để được miễn giảm hoặc hoàn thuế, đến việc không xuất hóa đơn khi bán hàng nhằm giảm doanh thu chịu thuế. Những hành vi này không chỉ làm thất thoát nguồn thu của ngân sách nhà nước mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của các cá nhân và tổ chức.
Hậu quả của tội trốn thuế không chỉ dừng lại ở việc làm tổn thất ngân sách nhà nước mà còn gây mất cân bằng trong môi trường kinh doanh. Những doanh nghiệp và cá nhân không tuân thủ pháp luật về thuế có thể cạnh tranh không lành mạnh với các đối tượng tuân thủ, từ đó làm ảnh hưởng đến sự minh bạch và công bằng trong hoạt động kinh doanh.
Objective Aspect of the Crime
The objective aspect of the crime of tax evasion is demonstrated through specific acts identified by law as violations aimed at evading tax obligations. These acts include employing various methods to avoid paying taxes, paying less than the required amount, or improperly increasing tax exemptions, refunds, or deductions.
Tax evasion can take many forms, such as misreporting tax information, creating fraudulent documents to claim tax exemptions or refunds, or failing to issue invoices during sales to reduce taxable revenue. These actions not only deplete state budget revenues but also severely undermine fairness in fulfilling the financial obligations of individuals and organizations.
The consequences of tax evasion extend beyond losses to the state budget. It disrupts balance in the business environment, as non-compliant businesses and individuals may gain an unfair competitive advantage over those who adhere to tax laws. This, in turn, negatively impacts transparency and fairness in business operations.
2.4. Mặt chủ quan của tội phạm
Mặt chủ quan của tội trốn thuế được xác định là lỗi cố ý trực tiếp. Điều này có nghĩa là người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về thuế nhận thức rõ rằng hành vi của mình là trái pháp luật, gây nguy hại cho Nhà nước, nhưng vẫn thực hiện với mong muốn hoặc chấp nhận hậu quả xảy ra.
Động cơ chính của hành vi phạm tội thường xuất phát từ mục đích vụ lợi. Cá nhân hoặc tổ chức thực hiện hành vi này nhằm giảm số thuế phải nộp, tăng số tiền thuế được miễn giảm, hoàn lại hoặc khấu trừ, từ đó trục lợi cho bản thân hoặc tổ chức mình đại diện.
Ngoài ra, trong nhiều trường hợp, động cơ này còn đi kèm với sự lạm dụng quyền hạn, chức vụ của người phạm tội hoặc sự đồng lõa, tiếp tay từ các cá nhân, tổ chức khác để che giấu hành vi phạm tội, làm phức tạp thêm quá trình xử lý.
Hành vi trốn thuế, xét về mặt ý thức chủ quan, là hành vi được thực hiện có sự tính toán và chuẩn bị từ trước. Người phạm tội thường dựa vào các sơ hở trong chính sách quản lý thuế hoặc cố tình khai báo sai lệch để đạt được lợi ích bất chính, mặc dù họ hiểu rõ rằng điều đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của Nhà nước và xã hội.
Subjective Aspect of the Crime
The subjective aspect of the crime of tax evasion is identified as direct intent. This means that the perpetrator is fully aware that their actions violate tax laws and harm the state but still proceeds with the intent or acceptance of the consequences.
The primary motive for committing this crime often stems from the pursuit of personal or organizational gain. Individuals or organizations engage in such acts to reduce the amount of tax payable, increase tax exemptions, refunds, or deductions, thereby securing unlawful benefits for themselves or the entities they represent.
Additionally, in many cases, this motive is accompanied by the abuse of power or position by the offender or the complicity and assistance of other individuals or organizations to conceal the crime, complicating the investigation and resolution process.
From a subjective perspective, tax evasion is a premeditated and calculated act. Offenders often exploit loopholes in tax management policies or deliberately misreport information to achieve illicit gains, despite being fully aware that such actions severely harm the interests of the state and society.
3. Khung hình phạt đối với tội trốn thuế
3.1. Đối với cá nhân
Theo quy định tại Điều 200 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 quy định khung hình phạt đối với tội Trốn thuế như sau:
Khung hình phạt 1:
Theo quy định pháp luật, cá nhân vi phạm tội trốn thuế sẽ bị áp dụng các hình thức xử phạt tùy thuộc vào mức độ và tính chất của hành vi. Cụ thể, cá nhân sẽ bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm nếu:
Thực hiện các hành vi trốn thuế nêu tại mục 1 với số tiền trốn thuế từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng, hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã từng bị xử phạt hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã từng bị kết án về tội này mà chưa được xóa án tích.
Vi phạm các tội liên quan theo quy định tại các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 202, 250, 251, 253, 254, 304, 305, 306, 309, và 311 của Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) nhưng vẫn tiếp tục vi phạm khi chưa được xóa án tích.
Khung hình phạt 2:
Trường hợp tội phạm thuộc các tình tiết tăng nặng, hình phạt sẽ nghiêm khắc hơn. Cụ thể, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm nếu:
+ Hành vi trốn thuế được thực hiện có tổ chức;
+ Số tiền trốn thuế từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
+ Lợi dụng chức vụ hoặc quyền hạn để thực hiện hành vi;
+ Cá nhân hoặc tổ chức thực hiện hành vi trốn thuế từ 02 lần trở lên;
+ Hành vi trốn thuế mang tính chất đặc biệt nguy hiểm.
Khung hình phạt 3:
Trường hợp phạm tội trốn thuế với số tiền lớn từ 1.000.000.000 đồng trở lên, mức hình phạt sẽ nặng hơn. Cá nhân sẽ bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 4.500.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Hình phạt bổ sung:
Ngoài các khung hình phạt chính nêu trên, người phạm tội trốn thuế còn có thể bị áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung. Cụ thể:
+ Phạt tiền bổ sung từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng;
+ Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm các công việc liên quan trong thời gian từ 01 năm đến 05 năm;
+ Tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản nếu hành vi phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng đến tài sản nhà nước hoặc có tính chất đặc biệt nguy hiểm.
Penalties for Tax Evasion
For Individuals
Penalty Framework 1:
According to the law, individuals committing tax evasion may face penalties depending on the severity and nature of their actions. Specifically, individuals may be fined between VND 100,000,000 and VND 500,000,000 or sentenced to imprisonment for 3 months to 1 year if:
They commit tax evasion acts specified in Section 1 involving tax evasion amounts ranging from VND 100,000,000 to less than VND 300,000,000, or less than VND 100,000,000 but have previously been administratively sanctioned for tax evasion or convicted of this crime without having their criminal record expunged.
They violate related crimes under Articles 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 202, 250, 251, 253, 254, 304, 305, 306, 309, and 311 of the 2015 Penal Code (amended and supplemented in 2017) and continue to commit violations without having their criminal record expunged.
Penalty Framework 2:
For cases involving aggravating circumstances, stricter penalties apply. Specifically, offenders may be fined between VND 500,000,000 and VND 1,500,000,000 or sentenced to imprisonment for 1 to 3 years if:
+ The tax evasion act is committed in an organized manner.
+ The tax evasion amount ranges from VND 300,000,000 to less than VND 1,000,000,000.
+ The offender abuses their position or authority to commit the act.
+ The individual or organization commits tax evasion on two or more occasions.
+ The tax evasion act is of a particularly dangerous nature.
Penalty Framework 3:
For cases involving large amounts of tax evasion, exceeding VND 1,000,000,000, the penalties are more severe. Individuals may be fined between VND 1,500,000,000 and VND 4,500,000,000 or sentenced to imprisonment for 2 to 7 years.
Supplementary Penalties:
In addition to the primary penalties outlined above, individuals committing tax evasion may also face supplementary sanctions, including:
Additional fines ranging from VND 20,000,000 to VND 100,000,000.
Prohibition from holding positions, practicing certain professions, or performing specific jobs for 1 to 5 years.
Confiscation of part or all of their assets if the criminal act causes significant harm to state property or is of a particularly dangerous nature.
3.2. Đối với pháp nhân
Pháp nhân thương mại phạm tội trốn thuế thì bị phạt như sau:
– Thực hiện một trong các hành vi quy định tại mục 1 mà trốn thuế với số tiền từ 200.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này.
Hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195 và 196 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;
– Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d và đ khoản 2 Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;
– Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
– Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
– Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
For Legal Entities
Commercial legal entities committing the crime of tax evasion are subject to the following penalties:
Fine Range 1:
If the entity commits one of the acts specified in Section 1 and evades taxes amounting to VND 200,000,000 to less than VND 300,000,000, or VND 100,000,000 to less than VND 200,000,000 but has previously been administratively sanctioned for tax evasion or convicted of this crime without having its criminal record expunged, or violates one of the offenses specified in Articles 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, and 196 of the 2015 Penal Code (amended and supplemented in 2017) without having its criminal record expunged, it will be fined between VND 300,000,000 and VND 1,000,000,000.
Fine Range 2:
If the offense falls under one of the circumstances specified in Points a, b, d, and đ, Clause 2, Article 200 of the 2015 Penal Code (amended and supplemented in 2017), the entity will be fined between VND 1,000,000,000 and VND 3,000,000,000.
Fine Range 3 or Temporary Suspension:
If the offense falls under Clause 3, Article 200 of the 2015 Penal Code (amended and supplemented in 2017), the entity will be fined between VND 3,000,000,000 and VND 10,000,000,000 or subjected to temporary suspension of operations for a period of 6 months to 3 years.
Permanent Suspension:
If the offense falls under the circumstances specified in Clause 4, Article 200 of the 2015 Penal Code (amended and supplemented in 2017), the entity will face permanent suspension of operations.
Additional Penalties:
The commercial legal entity may also be fined an additional amount ranging from VND 50,000,000 to VND 200,000,000 and may face prohibitions from engaging in certain business activities, operating in specific fields, or raising capital for a period of 1 to 3 years.
CÔNG TY LUẬT TUYẾT NHUNG BÙI cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án hình sự trên thực tế. Liên hệ tư vấn các vấn đề liên quan đến hình sự hoặc mời luật sư bào chữa cho bị cáo; mời luật sư bảo vệ cho bị hại hoặc người có quyền lợi liên quan trong vụ án hình sự, vui lòng liên hệ số điện thoại/ zalo: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ và đưa ra những tư vấn kịp thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
