Bài viết đề cập đến Hợp đồng vay tài sản trong dân sự? Đặc điểm của hợp đồng vay tài sản trong dân sự? Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng vay tài sản và thời hạn của hợp đồng vay sẽ được Công Ty Luật Tuyết Nhung Bùi giải đáp sử dụng vào mục đích tham khảo.
This article discusses the Asset Loan Contract in Civil Law, the characteristics of asset loan contracts in civil law, the rights and obligations of the parties in an asset loan contract, and the term of the loan contract, which will be explained by Tuyet Nhung Bui Law Firm for reference purposes only.
1. Hợp đồng vay tài sản trong dân sự
Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên vay; đến hạn, bên vay có nghĩa vụ hoàn trả tài sản cùng loại với đúng số lượng, chất lượng, và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật yêu cầu.
[EN]
Loan Contracts in Civil Law
According to Article 463 of the 2015 Civil Code, a loan contract is an agreement between parties in which the lender transfers assets to the borrower; upon maturity, the borrower is obligated to return assets of the same type, in the correct quantity and quality, and is only required to pay interest if agreed upon by the parties or stipulated by law.
2. Đặc điểm của hợp đồng vay tài sản trong dân sự
Thứ nhất, đối tượng của hợp đồng vay tài sản phải là các động sản. Mặc dù Bộ luật Dân sự năm 2015 không quy định cụ thể về đối tượng này, nhưng có thể xác định từ đặc điểm và tính chất của hợp đồng vay. Điều 463 của Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu rõ: “… Khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả lại cho bên cho vay tài sản cùng loại, đúng số lượng và chất lượng…”. Điều này cho thấy, số lượng và chất lượng của tài sản vay đóng vai trò quan trọng. Vì vậy, chỉ những tài sản có thể thay thế bằng tài sản khác cùng loại mới đủ điều kiện làm đối tượng cho vay, đảm bảo các bên có thể thực hiện việc giao nhận. Tuy nhiên, không phải mọi động sản đều có thể trở thành đối tượng vay. Bên cạnh yêu cầu về tính hợp pháp, động sản phải là tiền hoặc vật cùng loại. Những loại tài sản như vật đặc định (tranh ảnh, cổ vật…) hoặc vật không tiêu hao (nhà ở, máy móc, trang thiết bị…) không thể là đối tượng của hợp đồng vay mà chỉ phù hợp cho hợp đồng thuê hoặc mượn tài sản. Đặc thù của hợp đồng vay là bên vay sẽ trở thành chủ sở hữu tài sản vay, được quyền sử dụng và định đoạt tài sản này, nhưng có nghĩa vụ trả lại tài sản cùng loại khi đến hạn.
Thứ hai, hợp đồng vay tài sản là một giao dịch dân sự, có thể được lập dưới các hình thức lời nói, văn bản hoặc hành vi cụ thể, tùy theo sự thỏa thuận của các bên. Trong thực tế, hình thức hợp đồng bằng lời nói hoặc hành vi thường áp dụng cho các khoản vay nhỏ hoặc giữa những người thân quen. Tuy nhiên, nếu xảy ra tranh chấp, việc không có căn cứ pháp lý sẽ gây khó khăn trong xác định quyền và nghĩa vụ của các bên. Do đó, hợp đồng bằng văn bản được coi là hình thức an toàn hơn. Các bên có thể tự lập văn bản hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xác nhận để đảm bảo tính pháp lý.
Thứ ba, hợp đồng vay tài sản là loại hợp đồng chuyển quyền sở hữu. Kể từ khi nhận tài sản, bên vay trở thành chủ sở hữu và có toàn quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản. Điều này tạo sự khác biệt rõ rệt so với các loại hợp đồng khác. Tuy nhiên, quyền của bên vay cũng bị giới hạn khi Điều 467 Bộ luật Dân sự năm 2015 cho phép các bên thỏa thuận về việc sử dụng tài sản đúng mục đích vay. Bên cho vay có quyền kiểm tra việc sử dụng tài sản và có thể đòi lại trước thời hạn nếu bên vay không tuân thủ mục đích đã thỏa thuận.
Thứ tư, về thời điểm chuyển giao rủi ro, nguyên tắc là ai sở hữu tài sản thì chịu rủi ro đối với tài sản đó. Vì vậy, thời điểm chuyển quyền sở hữu trong hợp đồng vay tài sản rất quan trọng, vì nó xác định thời điểm chuyển rủi ro. Các bên có thể thỏa thuận về thời điểm này, hoặc nếu không có thỏa thuận, rủi ro được chuyển giao khi bên vay nhận tài sản. Từ thời điểm đó, bên vay phải chịu rủi ro đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của mình.
[EN]
Characteristics of Loan Contracts in Civil Law
First, the subject matter of a loan contract must be movable property. Although the 2015 Civil Code does not explicitly define this, it can be inferred from the characteristics and nature of loan contracts. Article 463 of the 2015 Civil Code states: “… When the repayment period is due, the borrower must return to the lender assets of the same type, in the correct quantity and quality…”. This highlights the significance of the quantity and quality of the borrowed assets. Therefore, only assets that can be replaced by others of the same type qualify as the subject of a loan, ensuring that the exchange between the parties can be executed. However, not all movable properties can serve as the subject matter. In addition to meeting the requirement of legality, the movable property must be money or fungible goods. Items such as unique objects (paintings, antiques, etc.) or non-consumable assets (houses, machinery, equipment, etc.) cannot be the subject of a loan contract and are instead suitable for lease or lending agreements. A distinctive feature of loan contracts is that the borrower becomes the owner of the borrowed property, gaining the right to use and dispose of it but is obligated to return an equivalent asset when due.
Second, loan contracts are civil transactions and may take the form of oral agreements, written documents, or specific acts, depending on the agreement between the parties. In practice, oral or act-based contracts are often used for small loans or among acquaintances. However, in case of disputes, the lack of legal documentation can make it difficult to establish the rights and obligations of the parties. Consequently, written contracts are considered a safer option. Parties may draft the document themselves or seek certification from competent authorities to ensure legal validity.
Third, loan contracts involve the transfer of ownership. Upon receiving the borrowed asset, the borrower becomes its owner and has full rights to possess, use, and dispose of the asset. This characteristic sets loan contracts apart from other types of contracts. However, the borrower’s rights are limited as stipulated in Article 467 of the 2015 Civil Code, which allows parties to agree on the proper use of the borrowed asset according to the loan’s purpose. The lender retains the right to inspect the use of the asset and may demand early repayment if the borrower violates the agreed-upon purpose.
Fourth, regarding the transfer of risk, the general principle is that the owner of the asset bears the risk associated with it. Therefore, determining the timing of the transfer of ownership in a loan contract is crucial, as it also determines when the risk is transferred. Parties can agree on this timing, or in the absence of an agreement, the risk transfers when the borrower receives the asset. From that point onward, the borrower bears the risk for the asset under their ownership.
3. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng vay?
3.1. Quyền nghĩa của bên cho vay
Trong hợp đồng vay tài sản, bên cho vay có các quyền sau:
Đối với hợp đồng không kỳ hạn, bên cho vay có quyền yêu cầu bên vay trả lại tài sản và lãi (nếu có) vào bất kỳ thời điểm nào, với điều kiện phải thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý.
Đối với hợp đồng có kỳ hạn, khi đến hạn, bên cho vay có quyền yêu cầu bên vay hoàn trả tài sản đã vay cùng với lãi (nếu có).
Nếu hợp đồng vay có áp dụng biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ nhưng bên vay không hoàn thành đúng hạn, bên cho vay có quyền xử lý tài sản bảo đảm để thực hiện nghĩa vụ theo thỏa thuận hoặc yêu cầu bán đấu giá tài sản bảo đảm.
Bên cho vay có quyền kiểm tra việc sử dụng tài sản vay. Nếu phát hiện bên vay sử dụng tài sản trái với mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng, bên cho vay có quyền nhắc nhở và đòi lại tài sản trước thời hạn nếu bên vay không khắc phục, theo quy định tại Điều 467 Bộ luật Dân sự 2015.
Bên cạnh các quyền, bên cho vay có các nghĩa vụ sau:
Giao tài sản cho bên vay đầy đủ, đúng số lượng, chất lượng, và tại thời điểm, địa điểm đã thỏa thuận.
Chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bên vay nếu biết tài sản không đảm bảo chất lượng nhưng không thông báo, trừ trường hợp bên vay biết và vẫn đồng ý nhận tài sản.
Trong hợp đồng có kỳ hạn, bên cho vay không được yêu cầu bên vay trả lại tài sản trước thời hạn, trừ khi có sự đồng ý của bên vay.
3.2. Quyền và nghĩa vụ của bên vay
Theo Điều 464 Bộ luật Dân sự 2015, bên vay có quyền:
Sở hữu tài sản vay kể từ thời điểm nhận tài sản.
Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn, bên vay có quyền trả lại tài sản bất kỳ lúc nào, nhưng phải thông báo trước cho bên cho vay một khoảng thời gian hợp lý. Bên vay chỉ cần thanh toán lãi (nếu có) tính đến thời điểm trả nợ.
Đối với hợp đồng vay có kỳ hạn, bên vay có thể trả lại tài sản trước hạn, đồng thời phải thanh toán toàn bộ lãi (nếu có) tính theo kỳ hạn đã thỏa thuận.
Nghĩa vụ của bên vay, theo quy định tại Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015, gồm:
Trả đủ tài sản đã vay khi đến hạn:
Nếu tài sản vay là tiền, phải trả đầy đủ số tiền.
Nếu tài sản vay là vật, phải trả đúng loại, đủ số lượng, chất lượng, trừ khi có thỏa thuận khác.
Nếu không thể trả vật, bên vay có thể trả bằng tiền theo giá trị của vật tại thời điểm và địa điểm trả nợ, với sự đồng ý của bên cho vay.
Địa điểm trả nợ: là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ khi có thỏa thuận khác.
Trường hợp vay không lãi, nếu không trả hoặc trả không đầy đủ khi đến hạn, bên vay phải trả lãi trên số tiền chậm trả với mức lãi suất quy định tại khoản 2 Điều 468 Bộ luật này, tương ứng với thời gian chậm trả, trừ khi có thỏa thuận hoặc quy định khác.
Trường hợp vay có lãi, nếu không trả hoặc trả không đủ khi đến hạn, bên vay phải trả lãi như sau:
Lãi trên nợ gốc: tính theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng, tương ứng với thời hạn vay chưa trả. Trường hợp chậm trả, phải trả thêm lãi chậm trả theo khoản 2 Điều 468.
Lãi trên nợ gốc quá hạn: tính bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng, tương ứng với thời gian chậm trả, trừ khi có thỏa thuận khác.
Ngoài ra, bên vay phải sử dụng tài sản đúng mục đích như đã thỏa thuận. Nếu bên vay vi phạm, dù đã được nhắc nhở, bên cho vay có quyền đòi lại tài sản trước hạn và chấm dứt hợp đồng, theo Điều 467 Bộ luật Dân sự 2015.
[EN]
Rights and Obligations of Parties in a Loan Contract
Rights and Obligations of the Lender
In a loan contract, the lender has the following rights:
For non-fixed-term contracts, the lender may demand the borrower to return the borrowed assets and any interest (if applicable) at any time, provided reasonable prior notice is given.
For fixed-term contracts, the lender has the right to demand the borrower to repay the borrowed assets along with any interest (if applicable) upon the due date.
If the loan contract includes secured obligations but the borrower fails to fulfill their obligations on time, the lender is entitled to handle the secured assets as agreed or request their auction to recover the debt.
The lender has the right to inspect the use of the borrowed assets. If the lender finds that the borrower is using the assets contrary to the agreed purpose in the contract, the lender may issue a warning. If the borrower fails to rectify the misuse, the lender has the right to demand the return of the assets before the due date, as stipulated in Article 467 of the 2015 Civil Code.
In addition to these rights, the lender also has the following obligations:
Deliver the assets to the borrower in full, in the correct quantity and quality, and at the agreed time and location.
Compensate the borrower for any damages if the lender knew the assets were of inadequate quality but failed to inform the borrower, except where the borrower was aware of the issue and still accepted the assets.
In fixed-term contracts, the lender is not allowed to demand the borrower to return the assets before the due date unless the borrower agrees.
Rights and Obligations of the Borrower
According to Article 464 of the 2015 Civil Code, the borrower has the following rights:
Ownership of the borrowed assets from the moment of receiving them.
For non-fixed-term contracts, the borrower has the right to return the assets at any time, provided reasonable prior notice is given to the lender. The borrower is only required to pay interest (if applicable) up to the time of repayment.
For fixed-term contracts, the borrower may return the assets before the due date but must also pay the full interest (if applicable) calculated for the agreed loan term.
The borrower’s obligations, as stipulated in Article 466 of the 2015 Civil Code, include:
Repaying the borrowed assets in full when due:
If the borrowed asset is money, the borrower must repay the full amount.
If the borrowed asset is a tangible item, the borrower must return an item of the same type, in the correct quantity and quality, unless otherwise agreed.
If unable to return the tangible item, the borrower may repay its equivalent monetary value based on the item’s value at the time and location of repayment, subject to the lender’s consent.
Repayment location: The borrower must repay at the lender’s residence or business location unless otherwise agreed.
For interest-free loans:
If the borrower fails to repay in full or on time, they must pay interest on the overdue amount at the rate specified in Clause 2, Article 468 of the Civil Code, calculated for the period of delay, unless otherwise agreed or stipulated by law.
For interest-bearing loans:
If the borrower fails to repay in full or on time, they must pay interest as follows:
Interest on the principal debt: Calculated based on the agreed interest rate for the loan term that remains unpaid. For overdue payments, additional late payment interest must be paid as per Clause 2, Article 468.
Interest on overdue principal debt: Calculated at 150% of the agreed interest rate, for the overdue period, unless otherwise agreed.
Additionally, the borrower must use the borrowed assets in accordance with the agreed purpose. If the borrower violates this agreement and fails to rectify the issue after being warned, the lender has the right to demand early repayment and terminate the contract as per Article 467 of the 2015 Civil Code.
4. Thời hạn hợp đồng vay
4.1. Hợp đồng vay có kỳ hạn
Hợp đồng cho vay có kỳ hạn và không lãi suất
Lãi suất là tỷ lệ phần trăm được tính trên số tài sản vay, do các bên thỏa thuận, nhằm xác định khoản lãi phải trả. Trong hợp đồng vay, các bên có thể thỏa thuận về lãi suất, theo đó, ngoài việc trả nợ gốc, bên vay phải thanh toán tiền lãi dựa trên số tiền vay, lãi suất và thời hạn vay. Tiền lãi có thể được trả cùng lúc khi đến hạn nợ gốc hoặc theo các khoảng thời gian như ngày, tháng, quý,…
Hợp đồng cho vay có kỳ hạn và không lãi suất là loại hợp đồng trong đó các bên thỏa thuận về thời hạn trả nợ nhưng không tính lãi. Khi đến hạn, bên vay phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ gốc. Quyền và nghĩa vụ của các bên được quy định như sau:
+ Đối với bên vay:
Phần lớn các hợp đồng vay đều xác định thời hạn trả nợ để bảo vệ lợi ích của bên cho vay, đồng thời giới hạn nghĩa vụ của bên vay. Thời hạn này được thỏa thuận dựa trên các yếu tố như chu kỳ kinh doanh, khả năng trả nợ, và kế hoạch sử dụng tài sản vay.
Bên vay phải trả tài sản vay đúng hạn. Họ có quyền trả nợ trước hạn nhưng phải thông báo cho bên cho vay trong một khoảng thời gian hợp lý. Trả nợ trước hạn thể hiện việc sử dụng hiệu quả tài sản vay. Nếu trả nợ quá hạn, bên vay phải thanh toán thêm một khoản lãi quá hạn theo quy định.
+ Đối với bên cho vay:
Bên cho vay không được yêu cầu bên vay trả nợ trước hạn, trừ khi có sự đồng ý của bên vay. Điều này nhằm đảm bảo bên vay có đủ thời gian sử dụng tài sản vay theo kế hoạch và bảo vệ lợi ích hợp pháp của họ.
Nếu bên vay không đồng ý trả trước hạn, bên cho vay chỉ được đòi lại tài sản khi đến hạn. Điều này ngăn chặn việc bên cho vay làm gián đoạn kế hoạch của bên vay, gây ảnh hưởng đến khả năng trả nợ hoặc mục đích vay ban đầu.
Hợp đồng cho vay có kỳ hạn và có lãi suất:
Hợp đồng này xác định thời hạn trả nợ và yêu cầu bên vay trả thêm khoản lãi ngoài nợ gốc. Quyền và nghĩa vụ của các bên được thực hiện như sau:
+ Đối với bên vay:
Bên vay có thể trả nợ trước hạn, nhưng lãi suất vẫn được tính theo toàn bộ kỳ hạn vay như đã thỏa thuận. Tiền lãi đã được xác định từ khi ký kết hợp đồng, nên việc trả nợ trước hạn không ảnh hưởng đến quyền lợi của bên cho vay.
Trong trường hợp bên vay muốn giảm bớt gánh nặng lãi suất, pháp luật cho phép các bên thỏa thuận rằng bên vay chỉ phải trả lãi tính đến thời điểm trả nợ, thay vì toàn bộ kỳ hạn vay. Trên thực tế, đa số hợp đồng vay đều áp dụng thỏa thuận này để bảo vệ quyền lợi của bên vay.
+ Đối với bên cho vay:
Bên cho vay không được đòi lại tài sản trước hạn, vì điều này có thể làm mất quyền lợi của bên vay và gây khó khăn cho họ.
Nếu bên vay trả nợ trước hạn, bên cho vay vẫn có quyền nhận toàn bộ khoản lãi trong kỳ hạn vay, trừ khi hai bên có thỏa thuận khác. Điều này đảm bảo lợi ích hợp pháp của bên cho vay, vì lãi suất là khoản đền bù cho việc cho vay tài sản.
Quy định trên nhằm bảo vệ bên vay – thường là bên yếu thế hơn trong hợp đồng vay tài sản – đồng thời đảm bảo tính cân bằng lợi ích giữa các bên.
4.2. Hợp đồng vay không kỳ hạn
Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và không có lãi, bên cho vay có quyền yêu cầu hoàn trả tài sản, và bên vay có quyền trả nợ vào bất kỳ thời điểm nào, với điều kiện phải thông báo trước cho nhau một khoảng thời gian hợp lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và có lãi, bên cho vay có thể yêu cầu bên vay trả lại tài sản vào bất kỳ thời điểm nào, nhưng phải thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý và được nhận lãi tính đến thời điểm tài sản được trả lại. Tương tự, bên vay có quyền trả nợ bất kỳ lúc nào, chỉ cần thanh toán lãi tính đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng cần thông báo trước cho bên cho vay một khoảng thời gian hợp lý.
[EN]
Term of Loan Contract
Fixed-Term Loan Contracts
– Fixed-Term Loan with No Interest
Interest refers to the percentage rate calculated on the borrowed assets as agreed by the parties, used to determine the amount of interest payable. In loan contracts, the parties may agree on the interest rate, requiring the borrower to repay both principal and interest based on the borrowed amount, the agreed rate, and the loan term. Interest payments can be made at the same time as the repayment of principal or at intervals such as days, months, or quarters.
A fixed-term loan with no interest is a type of contract where the repayment period is agreed upon by both parties, but no interest is charged. Upon the expiration of the term, the borrower is obligated to repay the principal amount. The rights and obligations of the parties are as follows:
+ For the Borrower:
Most loan contracts specify a repayment period to protect the lender’s interests and limit the borrower’s obligations. This repayment period is agreed upon based on factors such as business cycles, repayment capacity, and the purpose of borrowing the assets.
The borrower must repay the borrowed assets on time.
The borrower has the right to repay the loan early but must notify the lender with reasonable prior notice. Early repayment demonstrates efficient use of borrowed assets. However, if repayment is overdue, the borrower must pay additional late payment interest as stipulated.
+ For the Lender:
The lender cannot require the borrower to repay the loan early unless the borrower agrees. This ensures that the borrower has sufficient time to utilize the borrowed assets as planned and protects their legitimate interests.
If the borrower refuses to repay early, the lender can only demand repayment upon the expiration of the term. This prevents the lender from disrupting the borrower’s repayment plans or intended loan purpose.
– Fixed-Term Loan with Interest
A fixed-term loan with interest specifies a repayment period and requires the borrower to repay the principal amount and an additional agreed interest. The rights and obligations of the parties are as follows:
+ For the Borrower:
The borrower may repay the loan before the due date but must still pay interest for the entire agreed loan term unless otherwise stipulated by the parties.
Interest is predetermined at the time of the loan contract’s signing, so early repayment does not affect the lender’s rights.
If the borrower seeks to reduce their interest burden, the law permits parties to agree that the borrower must only pay interest up to the repayment date rather than for the full loan term. This practice is common in most loan agreements to protect the borrower’s interests.
+ For the Lender:
The lender cannot demand early repayment of the loan because doing so could harm the borrower’s rights and repayment ability.
If the borrower repays the loan early, the lender retains the right to receive the full agreed-upon interest for the loan term unless there is a different agreement. This protects the lender’s lawful interests, as the interest is compensation for the loan.
These provisions aim to balance the interests of both parties, with special attention to protecting the borrower (who is generally the weaker party in loan agreements).
– Non-Fixed-Term Loan Contracts
+ Non-Fixed-Term Loan without Interest
For a non-fixed-term loan without interest, the lender has the right to demand the return of the loaned assets, and the borrower has the right to repay at any time, provided that they notify the lender with reasonable prior notice unless otherwise agreed.
+ Non-Fixed-Term Loan with Interest
For a non-fixed-term loan with interest, the lender may require the borrower to return the assets at any time, provided they notify the borrower with reasonable prior notice. The borrower is entitled to repay the loan at any time as well but is required to pay interest up to the repayment date. However, the borrower must also provide the lender with reasonable prior notice of their intent to repay early.
CÔNG TY LUẬT TUYẾT NHUNG BÙI cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án trên thực tế trong lĩnh vực dân sự. Liên hệ tư vấn, mời luật sư tham giao bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, đại diện theo uỷ quyền. Vui lòng liên hệ số điện thoại hotline: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ.