1. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân?
Khả năng hành vi dân sự của cá nhân là khả năng của họ trong việc thực hiện các hành động cụ thể để xác lập và thực hiện các quyền và nghĩa vụ dân sự, cũng như tham gia vào các giao dịch và quan hệ pháp luật dân sự. Khả năng hành vi dân sự của cá nhân, cùng với khả năng pháp luật, tạo nên tư cách chủ thể của họ trong các quan hệ pháp luật. Để tham gia vào các quan hệ dân sự và trở thành một chủ thể pháp luật, mỗi cá nhân phải có khả năng hành vi phù hợp. Nói cách khác, ngoài khả năng pháp luật, cá nhân cần có khả năng hành vi cần thiết để thích ứng với các quan hệ pháp luật mà họ tham gia.
Khả năng hành vi dân sự chính là khả năng của cá nhân để thực hiện các hành động cụ thể nhằm thực hiện khả năng pháp luật, biến chúng thành hiện thực. Do đó, khả năng hành vi dân sự của cá nhân liên quan chặt chẽ đến khả năng pháp luật, phụ thuộc vào và được xây dựng trên nền tảng của khả năng pháp luật.
2. Năng lực hành vi dân sự theo độ tuổi?
Trong độ tuổi từ 0 đến dưới 6 tuổi, cá nhân không có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Người từ 0 đến dưới 6 tuổi được coi là chủ thể của các giao dịch dân sự, có thể sở hữu tài sản riêng, thậm chí từ khi mới sinh ra đã có quyền thừa kế theo quy định tại Điều 613 Bộ luật Dân sự năm 2015. Cách thức xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự phụ thuộc vào quy định tại Điều 21, Khoản 2 của Bộ luật Dân sự năm 2015, mà người đại diện pháp luật của cá nhân đó phải thực hiện.
Trong độ tuổi từ đủ 6 tuổi đến dưới 15 tuổi, cá nhân không có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, nhưng vẫn là chủ thể của các giao dịch dân sự. Quy định xác lập và thực hiện giao dịch dân sự được chỉ định trong Điều 21, Khoản 3 của Bộ luật Dân sự năm 2015, yêu cầu sự đồng ý của người đại diện pháp luật trừ trường hợp các giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.
Trong độ tuổi từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi, cá nhân không có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, nhưng vẫn là chủ thể của các giao dịch dân sự. Cách thức xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự được quy định trong Điều 21, Khoản 4 của Bộ luật Dân sự năm 2015, yêu cầu sự đồng ý của người đại diện pháp luật trừ trường hợp các giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản và động sản phải tuân thủ quy định luật.
Đối với cá nhân đủ 18 tuổi trở lên, họ có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và là chủ thể của các giao dịch dân sự. Phương thức xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự được quy định trong Điều 134, Khoản 1 của Bộ luật Dân sự năm 2015, mà người đại diện có thể đại diện cho họ trong việc thực hiện các giao dịch dân sự.
3. Người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự?
Theo quy định của pháp luật dân sự, cá nhân được coi là có năng lực hành vi đầy đủ khi đạt đủ 18 tuổi trở lên và có khả năng nhận thức hành vi của mình, trừ khi bị tuyên bố mất hoặc hạn chế năng lực hành vi theo quy định của pháp luật. Điều này cho thấy pháp luật chỉ xác định độ tuổi tối thiểu mà không quy định độ tuổi tối đa của những người có năng lực hành vi đầy đủ. Những người này được coi là có tư cách chủ thể đầy đủ, có quyền tham gia vào quan hệ dân sự với vai trò là chủ thể độc lập và chịu trách nhiệm pháp lý cho hành vi của mình.
Do đó, người từ đủ 18 tuổi trở lên được cho là có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và sẽ chịu trách nhiệm pháp lý về các hành vi vi phạm pháp luật mà họ gây ra. Họ chỉ có thể mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi khi có quyết định của tòa án về vấn đề này. Ví dụ, theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình, phụ nữ từ 18 tuổi trở lên được phép kết hôn, nhưng việc này không đồng nghĩa với việc họ có đầy đủ năng lực hành vi.
4. Người có một phần năng lực hành vi dân sự?
Theo quy định của pháp luật, cá nhân có năng lực hành vi một phần, còn được gọi là không đầy đủ, được hiểu là những người chỉ có khả năng xác lập và thực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trong một phạm vi giới hạn do pháp luật dân sự quy định. Tại Điều 21 của Bộ Luật dân sự 2015, người chưa thành niên được định nghĩa là người chưa đủ mười tám tuổi.
Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của họ.
Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi, khi thực hiện giao dịch dân sự, cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp giao dịch phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với độ tuổi.
Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể tự mình thực hiện giao dịch dân sự, trừ các giao dịch liên quan đến bất động sản hoặc động sản phải đăng ký và giao dịch khác theo quy định của luật, phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật.
Do đó, dựa trên các phân tích trên, có thể kết luận rằng cá nhân từ đủ 6 tuổi đến dưới 18 tuổi được xem là có năng lực hành vi dân sự một phần. Họ có thể tạo ra quyền và chịu trách nhiệm pháp lý trong một số giới hạn nhất định khi tham gia vào các giao dịch để đáp ứng những nhu cầu cơ bản hàng ngày phù hợp với độ tuổi của họ. Mặc dù pháp luật không cụ thể quy định những giao dịch nào được xem là “phục vụ nhu cầu cơ bản hàng ngày” và “phù hợp với độ tuổi”, nhưng có thể hiểu rằng đó là những giao dịch nhỏ giá trị, phục vụ nhu cầu học tập, giải trí trong cuộc sống mà người đại diện của họ cho phép thực hiện mà không cần sự đồng ý trực tiếp của họ.
Pháp luật quy định về người đại diện của những cá nhân ở độ tuổi này có thể yêu cầu tuyên bố rằng những giao dịch mà người chưa thành niên thực hiện mà không có sự đồng ý của họ là vô hiệu và tòa án sẽ xem xét trong các trường hợp cụ thể để chấp nhận yêu cầu này theo quy định tại Điều 130 của Bộ Luật dân sự 2015. Nếu những người đại diện không yêu cầu tòa án xem xét tính hiệu lực của những giao dịch này, thì những giao dịch đó mặc định sẽ được coi là có hiệu lực.
5. Người mất năng lực hành vi dân sự?
Người mất năng lực hành vi dân sự là những người do tình trạng bệnh tâm thần hoặc tình trạng khác mà không thể tự nhận thức và kiểm soát hành vi. Theo quy định của Điều 22, Khoản 1 của Bộ luật Dân sự năm 2015, người này được xác định qua quyết định của Tòa án dựa trên kết luận từ giám định pháp y tâm thần. Họ vẫn là chủ thể của các giao dịch dân sự và cần phải thông qua người đại diện theo pháp luật để thực hiện các giao dịch đó.
6. Người có khó khăn trong nhận thức và kiểm soát hành vi?
Người có khó khăn trong nhận thức và kiểm soát hành vi là những người thành niên do vấn đề sức khỏe về thể chất hoặc tâm thần mà không đủ khả năng nhận thức và kiểm soát hành vi của mình. Tòa án có thể tuyên bố họ là người có khó khăn trong nhận thức và kiểm soát hành vi dựa trên kết quả của giám định pháp y tâm thần. Họ vẫn là chủ thể của các giao dịch dân sự và cần phải thực hiện chúng thông qua quyết định của Tòa án và người đại diện theo pháp luật.
7. Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự?
Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự là những người nghiện ma túy hoặc sử dụng các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản gia đình. Tòa án có thể tuyên bố họ là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự dựa trên yêu cầu của người liên quan hoặc cơ quan có thẩm quyền. Họ vẫn có thể tự mình xác lập và thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản cá nhân, nhưng cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp các giao dịch phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày. Người đại diện theo pháp luật của họ được chỉ định bởi Tòa án và có phạm vi đại diện được quy định.
8. Phục hồi năng lực hành vi dân sự do toà án tuyên?
Khi không còn căn cứ để tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự, người đó hoặc các bên liên quan có quyền yêu cầu Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố đó. Điều này có thể xảy ra khi người đó đã hồi phục sau một thời gian điều trị. Việc mất năng lực hành vi dân sự có thể hạn chế nhiều quyền của cá nhân, như cần phải thông qua người đại diện để thực hiện các giao dịch dân sự. Để khôi phục đầy đủ quyền dân sự của mình, người đó phải yêu cầu Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.
Các bên liên quan, bao gồm người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan hoặc các cơ quan, tổ chức hữu quan, cũng có quyền yêu cầu Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự.
Như vậy, để khôi phục năng lực hành vi dân sự, việc hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự phải được Tòa án thực hiện.
TUYET NHUNG LAW cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án trên thực tế. Liên hệ tư vấn hoặc mời luật sư tham giao bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp vui lòng liên hệ số điện thoại hotline: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: buinhunglw2b@gmail.com để được hỗ trợ.