Người đại diện vượt quá phạm vi uỷ quyền có phải tự chịu trách nhiệm?
Bài viết này đề cập đến nội dung pháp lý người đại diện là gì? Phạm vi đại diện? Trường hợp nào bị coi là đại diện vượt quá phạm vi uỷ quyền? Khi đại diện vượt quá phạm vi uỷ quyền có phải tự chịu trách nhiệm hay không? sẽ được làm rõ trong bài viết này để tham khảo.
1. Đại diện là gì?
Đại diện là việc cá nhân hoặc pháp nhân, được gọi chung là người đại diện, thực hiện giao dịch dân sự nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác, được gọi chung là người được đại diện. Trong trường hợp người đại diện không có hoặc không đủ điều kiện để thực hiện giao dịch dân sự, có thể thông qua cá nhân hoặc pháp nhân khác để thực hiện. Vì vậy, quan hệ đại diện là một quan hệ giữa người đại diện và người được đại diện, trong đó người đại diện thực hiện giao dịch nhân danh và vì lợi ích của người được đại diện.
Người đại diện có thể là cá nhân hoặc pháp nhân. Trong trường hợp người đại diện là cá nhân theo pháp luật, họ phải có đầy đủ năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự. Nếu là pháp nhân, họ cần có năng lực pháp luật phù hợp với giao dịch dân sự được thực hiện vì lợi ích của người được đại diện. Trong trường hợp người được đại diện, họ cũng có thể là cá nhân hoặc pháp nhân. Tuy nhiên, cá nhân không được phép để người khác đại diện cho mình nếu pháp luật yêu cầu họ tự mình thực hiện giao dịch đó, ví dụ như việc hiến xác hoặc hiến bộ phận cơ thể sau khi mất.
2. Người đại diện?
Theo Bộ luật Dân sự 2015, người đại diện theo pháp luật là những người được quy định hoặc quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Người đại diện này bao gồm: cha mẹ đối với con chưa thành niên, người giám hộ đối với người được giám hộ, người được chỉ định bởi Toà án đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, người đứng đầu pháp nhân theo quy định của điều lệ hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chủ hộ gia đình đối với hộ gia đình, tổ trưởng tổ hợp tác đối với tổ hợp tác và những người khác theo quy định của pháp luật.
Người đại diện theo uỷ quyền là những người được xác lập dưới sự uỷ quyền của người đại diện và người được đại diện. Họ thực hiện các giao dịch trong phạm vi thẩm quyền được xác lập bằng văn bản uỷ quyền từ người uỷ quyền.
Ảnh minh hoạ
2. Phạm vi đại diện?
3. Đại diện vượt quá phạm vi uỷ quyền?
Đại diện vượt quá phạm vi ủy quyền là việc người được ủy quyền thực hiện hành vi pháp lý nằm ngoài phạm vi ủy quyền được cho phép. Hậu quả pháp lý chung của hành vi đại diện không có ủy quyền hoặc vượt quá phạm vi ủy quyền là không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ đối với người ủy quyền.
Đối với đại diện theo ủy quyền, việc xác định phạm vi ủy quyền phụ thuộc vào nội dung ủy quyền và người được ủy quyền chỉ có quyền thực hiện các công việc trong phạm vi ủy quyền. Khi họ thực hiện các công việc không nằm trong nội dung được ủy quyền, đó được coi là đại diện vượt quá phạm vi ủy quyền.
Đặc điểm của đại diện vượt quá phạm vi ủy quyền bao gồm:
Thứ nhất, có căn cứ phát sinh quan hệ đại diện: Đại diện vượt quá phạm vi ủy quyền mang đặc điểm chung của đại diện, là có căn cứ phát sinh quan hệ đại diện. Điều này là điều không thể thiếu, vì nếu không có sự ủy quyền, chúng ta không biết được phạm vi ủy quyền để xem xét việc hành động vượt quá phạm vi được người ủy quyền cho phép.
Thứ hai, người được ủy quyền hành động nhân danh người ủy quyền: Dù hành động vượt quá phạm vi ủy quyền nhưng người được ủy quyền vẫn hành động dưới danh nghĩa của người ủy quyền.
Thứ ba, người được ủy quyền hành động vượt quá phạm vi ủy quyền: Đây là điểm cuối cùng của việc đại diện vượt quá phạm vi ủy quyền, là việc người được ủy quyền hành động ngoài phạm vi ủy quyền được cho phép.
4. Người đại diện vượt quá phạm vi uỷ quyền có phải tự chịu trách nhiệm?
Theo quy định tại Điều 143 Bộ luật dân sự 2015, các giao dịch dân sự do người đại diện xác lập và thực hiện vượt quá phạm vi đại diện/uỷ quyền sẽ không phát sinh quyền, nghĩa vụ của người được đại diện đối với phần giao dịch đó, trừ khi người được đại diện đồng ý hoặc biết mà không phản đối.
Trong trường hợp của đại diện theo ủy quyền, nếu giao dịch được thực hiện vượt quá phạm vi ủy quyền mà người được đại diện đồng ý hoặc biết mà không phản đối, thì giao dịch đó vẫn có hiệu lực đối với người được đại diện. Tuy nhiên, nếu người được đại diện không đồng ý với việc thực hiện giao dịch, thì phần vượt quá phạm vi đại diện không có hiệu lực đối với họ. Trong trường hợp này, người đại diện phải chịu trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ dân sự với các bên tham gia giao dịch.
Đối với đại diện theo pháp luật, việc xác định xem người đại diện có vượt quá phạm vi đại diện hay không sẽ dựa vào điều lệ của pháp nhân và nhiệm vụ quyền hạn của người đứng đầu pháp nhân, được quy định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong trường hợp vi phạm thẩm quyền đại diện, pháp nhân sẽ không chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm, và người đại diện phải chịu trách nhiệm cá nhân về phần vi phạm đó.
Khi phát hiện người đại diện thực hiện giao dịch vượt quá phạm vi đại diện, người tham gia giao dịch có quyền chấm dứt hoặc hủy bỏ giao dịch hoặc phần vi phạm đó, và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, nếu người tham gia giao dịch biết về việc vi phạm của người đại diện mà vẫn tiếp tục giao dịch, thì phần vi phạm đó vẫn có hiệu lực với họ.
Trong trường hợp người tham gia giao dịch và người đại diện thông đồng thực hiện giao dịch vượt quá phạm vi đại diện và gây thiệt hại cho người được đại diện, họ sẽ phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại.
TUYET NHUNG LAW cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án trên thực tế về vấn đề Dân sự như Hợp đồng; thừa kế; bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ, danh dự nhân phẩm hoặc các vấn đề liên quan đến bồi thường ngoài hợp đồng…. Liên hệ tư vấn; đại diện uỷ quyền hoặc mời luật sư tham giao bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong các vụ án về Dân sự, vui lòng liên hệ số điện thoại hotline: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ kịp thời.