Nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất?

Bài viết này đề cập đến nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất? Và Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất gồm những gì? theo quy định của Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 01/01/2025 dùng vào mục đích tham khảo. 

1. Nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất?

Điều 60 Luật Đất đai 2024 quy định về nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất như sau: 

Lập quy hoạch sử dụng đất ở mọi cấp phải tuân thủ nguyên tắc và mối quan hệ giữa các loại quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch. Quy hoạch sử dụng đất ở các cấp phải tổng hợp, cân đối nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực có liên quan.

Quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải đảm bảo tính đặc thù, liên kết vùng; cân bằng nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, địa phương và phù hợp với tiềm năng đất đai của quốc gia để sử dụng đất một cách tiết kiệm và hiệu quả.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất lúc nào cũng phải đáp ứng yêu cầu thực hiện chiến lược phát triển kinh tế – xã hội nhanh, bền vững; đồng thời đảm bảo an ninh quốc phòng.

Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ; quy hoạch sử dụng đất của cấp trên phải đáp ứng nhu cầu sử dụng đất của cấp dưới; quy hoạch sử dụng đất của cấp dưới phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của cấp trên; quy hoạch sử dụng đất cấp huyện phải xác định được nội dung sử dụng đất đến cấp xã; kế hoạch sử dụng đất phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cùng cấp đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định, phê duyệt.

Nội dung quy hoạch sử dụng đất phải kết hợp giữa chỉ tiêu sử dụng đất, phân vùng sử dụng đất và bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên.

Sử dụng đất phải tiết kiệm và hiệu quả; khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý và bảo vệ môi trường; phải thích ứng với biến đổi khí hậu; đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, bảo vệ rừng, bảo tồn và phát huy giá trị di sản lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh.

Đảm bảo tính liên tục, kế thừa, ổn định, đặc thù và liên kết của các vùng kinh tế – xã hội; cân đối hài hòa giữa các ngành, lĩnh vực, địa phương và giữa các thế hệ; phù hợp với điều kiện, tiềm năng đất đai.

Việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở mọi cấp phải đảm bảo sự tham gia của các tổ chức chính trị – xã hội, cộng đồng và cá nhân; cũng như phải đảm bảo sự công khai và minh bạch.

Quy hoạch sử dụng đất ở mọi cấp phải được lập đồng thời; quy hoạch sử dụng đất ở cấp cao hơn phải được quyết định, phê duyệt trước quy hoạch sử dụng đất ở cấp thấp hơn. Khi kết thúc thời kỳ quy hoạch sử dụng đất mà quy hoạch sử dụng đất thời kỳ tiếp theo chưa được cấp có thẩm quyền quyết định, phê duyệt, thì các chỉ tiêu sử dụng đất chưa thực hiện hết phải tiếp tục thực hiện cho đến khi quy hoạch sử dụng đất thời kỳ tiếp theo được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt.

Kế hoạch sử dụng đất phải được lập đồng thời với việc lập, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cùng cấp. Kế hoạch sử dụng đất cho năm đầu của quy hoạch sử dụng ở cấp huyện phải được lập đồng thời với việc lập quy hoạch sử dụng đất ở cấp huyện.

2. Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất gồm những gì?

Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất bao gồm các phần sau đây:

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia:

Để lập quy hoạch sử dụng đất quốc gia, ta xem xét: Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh; quy hoạch tổng thể quốc gia; chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực; Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội; Hiện trạng sử dụng đất, biến động đất đai, chất lượng đất, tiềm năng đất đai và kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất quốc gia kỳ trước; Nhu cầu, khả năng sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, địa phương; Tiến bộ khoa học và công nghệ có liên quan đến việc sử dụng đất.

Nội dung của quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải tuân thủ theo quy định của pháp luật về quy hoạch.

Để lập kế hoạch sử dụng đất quốc gia, ta cần: Quy hoạch sử dụng đất quốc gia; Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội, kế hoạch đầu tư công trung hạn của cả nước; Nhu cầu, khả năng sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, địa phương; Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất 05 năm kỳ trước; Khả năng đầu tư, huy động nguồn lực.
Nội dung của kế hoạch sử dụng đất quốc gia xác định diện tích các loại đất theo chỉ tiêu sử dụng đất trong quy hoạch sử dụng đất quốc gia theo từng thời kỳ của kế hoạch sử dụng đất 05 năm.

Dữ liệu của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia cần được xây dựng và cập nhật vào cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh:

Để lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, ta xem xét: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia; Các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng; quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành có sử dụng đất cấp quốc gia, liên tỉnh; Quy hoạch tỉnh; Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của đơn vị hành chính cấp tỉnh; Hiện trạng sử dụng đất, biến động đất đai, chất lượng đất, tiềm năng đất đai và kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất kỳ trước của tỉnh; Nhu cầu, khả năng sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, địa phương; nguồn lực đầu tư công và các nguồn lực khác; Tiến bộ khoa học và công nghệ có liên quan đến việc sử dụng đất.

Phần nội dung của quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh gồm: Định hướng sử dụng đất được xác định trong quy hoạch tỉnh, tầm nhìn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; Xác định chỉ tiêu sử dụng đất đã được phân bổ trong quy hoạch sử dụng đất quốc gia và chỉ tiêu sử dụng đất theo nhu cầu sử dụng đất cấp tỉnh; Xác định chỉ tiêu sử dụng đất  đến từng đơn vị hành chính cấp huyện; Xác định ranh giới, vị trí, diện tích khu vực lấn biển để sử dụng vào mục đích nông nghiệp, phi nông nghiệp; Khoanh vùng các khu vực sử dụng đất cần quản lý nghiêm ngặt, gồm: đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên; Phân kỳ quy hoạch sử dụng cho từng kỳ kế hoạch 05 năm; Giải pháp, nguồn lực thực hiện quy hoạch sử dụng đất.

Lập bản đồ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; xây dựng và cập nhật dữ liệu quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh vào cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.

Các tỉnh không phải là thành phố trực thuộc Trung ương không phải lập kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh nhưng phải phân kỳ quy hoạch sử dụng đất cho từng kỳ kế hoạch 05 năm.

Thành phố trực thuộc Trung ương đã có quy hoạch chung được phê duyệt theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị thì không phải lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh mà căn cứ quy hoạch chung để lập kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Trong trường hợp quy hoạch chung được phê duyệt sau khi phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và làm thay đổi chỉ tiêu sử dụng đất trong quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, thì không phải thực hiện điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh mà căn cứ quy hoạch chung để lập kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

Ảnh minh hoạ

Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện:

Để lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, ta xem xét: Quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; quy hoạch đô thị của thành phố trực thuộc Trung ương đối với trường hợp không lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; Các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành; Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội cấp huyện; Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của đơn vị hành chính cấp huyện; Hiện trạng sử dụng đất, biến động đất đai, tiềm năng đất đai và kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất thời kỳ trước của cấp huyện; Nhu cầu, khả năng sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, Ủy ban nhân dân cấp xã; đối với việc xác định nhu cầu sử dụng đất ở, đất khu đô thị, đất khu dân cư nông thôn được xác định trên cơ sở dự báo dân số, điều kiện hạ tầng, cảnh quan, môi trường theo quy định của pháp luật về xây dựng; Định mức sử dụng đất, tiến bộ khoa học và công nghệ có liên quan đến việc sử dụng đất.

Phần nội dung của quy hoạch sử dụng đất cấp huyện gồm: Định hướng sử dụng đất, tầm nhìn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; bảo đảm phù hợp, đồng bộ giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch giao thông, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn; Xác định chỉ tiêu sử dụng đất đã được phân bổ trong quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh được thể hiện thông tin đến đơn vị hành chính cấp xã; Xác định chỉ tiêu sử dụng đất theo nhu cầu sử dụng đất của cấp huyện và cấp xã; Xác định diện tích và khoanh vùng các khu vực đã được phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất trong quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh theo quy định tại điểm b và điểm đ khoản 2 Điều 65 của Luật này, trong đó xác định diện tích các loại đất để bảo đảm chính sách hỗ trợ đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số; Xác định ranh giới, vị trí, diện tích khu vực lấn biển để sử dụng vào mục đích nông nghiệp, phi nông nghiệp; Phân kỳ quy hoạch sử dụng đất 05 năm cấp huyện; Giải pháp, nguồn lực thực hiện quy hoạch sử dụng đất.
Lập bản đồ quy hoạch sử dụng đất cấp huyện; xây dựng và cập nhật dữ liệu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện vào cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.

Quận, thành phố, thị xã thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, thành phố, thị xã thuộc tỉnh đã có quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu được phê duyệt theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị thì không phải lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện mà căn cứ vào quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu và chỉ tiêu sử dụng đất đã được phân bổ từ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và các chỉ tiêu sử dụng đất của địa phương để lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện.

Đối với những khu vực không thuộc quy định trên mà đã có quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn được phê duyệt thì việc lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện phải cập nhật định hướng không gian sử dụng đất và hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội theo thời kỳ quy hoạch sử dụng đất.

Quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh: 

Quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh đều thuộc loại quy hoạch ngành quốc gia.

Để lập quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh, ta cần căn cứ vào các điều khoản của pháp luật về quy hoạch và các yếu tố sau: Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia; Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của quốc gia; Tình trạng sử dụng đất và kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, quy hoạch sử dụng đất an ninh trong quá khứ; Nhu cầu và khả năng sử dụng đất cho mục đích quốc phòng, an ninh.

Các nội dung của quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh được thực hiện theo quy định của pháp luật về quy hoạch.

Trong quá trình lập quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nhằm đảm bảo phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh. Đồng thời, họ cũng rà soát, xác định vị trí, diện tích, ranh giới đất sử dụng cho mục đích quốc phòng, an ninh và quyết định việc bàn giao đất không còn nhu cầu sử dụng cho địa phương quản lý, sử dụng.

Lưu ý: Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh là một phần của hệ thống quy hoạch quốc gia, được thực hiện theo quy định của Luật này và các quy định pháp luật liên quan đến quy hoạch.

Quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và quy hoạch sử dụng đất cấp huyện là quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành, chi tiết hóa quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.

TUYET NHUNG LAW cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án trên thực tế về lĩnh vực đất dai, xây dựng, nhà ở. Liên hệ tư vấn hoặc mời luật sư tham giao bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong các vụ án tại toà án, vui lòng liên hệ số điện thoại: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ.