Quy định pháp luật về gia công thương mại?

Bài viết đề cập đến nội dung quy định pháp luật về gia công thương mại? Đặc điểm của gia công thương mại? Quyền sở hữu hàng hoá? Đặc điểm về chủ thể? Tính chất của gia công thương mại? Hình thức pháp lý? Đối tượng của hợp đồng gia công? Được giải Công Ty Luật Tuyết Nhung Bùi giải đáp sử dụng vào mục đích tham khảo. 

This article addresses the legal provisions on commercial processing, including: What are the characteristics of commercial processing? How is ownership of goods regulated? What are the specific features of the parties involved? What is the nature of commercial processing? What are the legal forms? What is the subject matter of a processing contract? These questions are explained by Tuyet Nhung Bui Law Firm for reference purposes.

1. Quy định pháp luật về gia công thương mại?

Gia công là một giai đoạn trong quá trình sản xuất kinh doanh, thường được hiểu là việc sử dụng sức lao động để tạo ra một sản phẩm mới hoặc thực hiện một số bước trong quy trình sản xuất dựa trên nguyên vật liệu hoặc bán thành phẩm có sẵn nhằm tạo ra sản phẩm mong muốn. Tuy nhiên, trong lĩnh vực thương mại, khái niệm gia công có ý nghĩa khác.

Theo Điều 178 Luật Thương mại 2005, gia công trong thương mại được định nghĩa là hoạt động thương mại, trong đó bên nhận gia công sử dụng toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu, vật liệu do bên đặt gia công cung cấp để thực hiện một hoặc nhiều công đoạn sản xuất theo yêu cầu của bên đặt gia công và nhận thù lao.

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại 2005, hoạt động thương mại là những hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm các lĩnh vực như mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại, cùng các hoạt động khác có mục đích sinh lợi.

Từ đó có thể khẳng định, gia công là một hình thức hoạt động thương mại, trong đó bên nhận gia công sau khi tiếp nhận một phần hoặc toàn bộ nguyên vật liệu từ bên đặt gia công, sẽ thực hiện một hoặc nhiều công đoạn để tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của bên đặt gia công. Hoạt động này được thực hiện dựa trên hợp đồng giữa hai bên, quy định rõ yêu cầu đối với hàng hóa được gia công, thời gian thực hiện, thù lao và các điều khoản liên quan khác.

[EN]

Processing is a stage in the production and business process, commonly understood as the use of labor to create a new product or perform certain steps in the production process using available materials or semi-finished products to produce the desired outcome. However, in the field of commerce, the concept of processing holds a different meaning.

According to Article 178 of the 2005 Commercial Law, processing in commerce is defined as a commercial activity in which the processor uses all or part of the raw materials or materials provided by the principal to carry out one or more stages of production as requested by the principal and receives remuneration.

Based on Clause 1, Article 3 of the 2005 Commercial Law, commercial activities are profit-oriented activities, including areas such as the purchase and sale of goods, provision of services, investment, trade promotion, and other profit-oriented activities.

From this, it can be affirmed that processing is a form of commercial activity. In this context, the processor, after receiving part or all of the materials from the principal, performs one or more stages to produce goods according to the principal’s requirements. This activity is carried out under a contract between the two parties, which clearly specifies the requirements for the processed goods, the implementation timeline, remuneration, and other relevant terms.

2. Đặc điểm của gia công trong thương mại?

Hàng hóa gia công vẫn thuộc sở hữu của người thuê gia công, dù có được nhà gia công xử lý. Nói cách khác, người thuê gia công vẫn có toàn quyền quyết định việc sử dụng, bán hoặc chuyển giao hàng hóa đó.

Gia công trong thương mại có các đặc điểm chính như sau:

[EN]

The processed goods remain the property of the principal, even though they are handled by the processor. In other words, the principal retains full control over the use, sale, or transfer of the goods.

Commercial processing has the following main characteristics:

2.1. Quyền sở hữu hàng hóa?

Quyền sở hữu hàng hóa không được chuyển từ bên đặt gia công sang bên nhận gia công. Quyền sở hữu bao gồm quyền sử dụng, quyền chiếm hữu và quyền định đoạt. Nói cách khác, quyền sở hữu đối với hàng hóa gia công vẫn thuộc về bên đặt gia công, bao gồm các quyền như bán, giao dịch, hoặc các quyền khác liên quan.

[EN]

The ownership of the goods is not transferred from the principal to the processor. Ownership includes the rights to use, possess, and dispose of the goods. In other words, the ownership of the processed goods remains with the principal, including rights such as selling, transacting, or other related rights.

2.2. Đặc điểm về chủ thể?

Quan hệ gia công phát sinh giữa hai chủ thể: bên đặt gia công và bên nhận gia công.

Bên đặt gia công: Là bên có nhu cầu về sản phẩm theo mẫu mã, cách thức cụ thể. Bên này cung cấp toàn bộ hoặc một phần nguyên vật liệu (có thể bao gồm bán thành phẩm hoặc máy móc) cho bên nhận gia công.

Bên nhận gia công: Là thương nhân kinh doanh trong lĩnh vực phù hợp với sản phẩm gia công. Họ tổ chức gia công, sử dụng nguyên vật liệu được cung cấp hoặc tự mua nguyên vật liệu để tạo ra sản phẩm theo đúng yêu cầu của bên đặt gia công.

Sản phẩm được sản xuất ra theo hợp đồng gia công gọi là hàng hóa gia công. Tất cả các loại hàng hóa đều có thể gia công, ngoại trừ hàng hóa thuộc danh mục cấm kinh doanh. Trong trường hợp gia công hàng hóa cho thương nhân nước ngoài để tiêu thụ ở nước ngoài, nếu thuộc diện cấm kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu theo pháp luật Việt Nam, vẫn có thể được gia công nếu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép (theo Điều 180 Luật Thương mại 2005).

[EN]

The processing relationship arises between two parties: the principal and the processor.

The principal: The party that requires a product according to a specific design or method. This party provides all or part of the raw materials (which may include semi-finished products or machinery) to the processor.

The processor: A trader operating in a field related to the processed product. They organize the processing, using the provided materials or purchasing their own to create the product according to the principal’s requirements.

The product produced under the processing contract is called processed goods. All types of goods can be processed, except those that are prohibited from being traded. In cases of processing goods for foreign traders to be sold abroad, even if they are prohibited from trade, export, or import under Vietnamese law, they may still be processed if permitted by the competent state authority (according to Article 180 of the 2005 Commercial Law).

2.3. Về tính chất?

Gia công trong thương mại là một hoạt động thương mại, nên ít nhất một bên tham gia phải có mục đích sinh lợi.

[EN]

Commercial processing is a commercial activity, so at least one of the parties involved must have a profit-oriented purpose.

2.4. Về hình thức pháp lý?

Quan hệ gia công trong thương mại được thực hiện thông qua hợp đồng gia công. Hợp đồng này là sự thỏa thuận giữa bên đặt gia công và bên nhận gia công, theo đó bên nhận gia công sử dụng toàn bộ hoặc một phần nguyên vật liệu của bên đặt gia công để thực hiện một hoặc nhiều công đoạn sản xuất theo yêu cầu và nhận thù lao.
Điều 179 Luật Thương mại 2005 quy định: “Hợp đồng gia công phải được lập thành văn bản hoặc bằng hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương.”

[EN]

The commercial processing relationship is carried out through a processing contract. This contract is an agreement between the principal and the processor, under which the processor uses all or part of the raw materials provided by the principal to carry out one or more stages of production according to the requirements and receives remuneration.

Article 179 of the 2005 Commercial Law stipulates: “The processing contract must be made in writing or in another form with equivalent legal validity.”

2.5. Về mục đích?

Trong thương mại, các bên (hoặc ít nhất một bên) tham gia vào quan hệ gia công đều hướng đến mục tiêu lợi nhuận, vì hoạt động này chủ yếu diễn ra giữa các thương nhân hoặc có ít nhất một bên là thương nhân.

[EN]

In commerce, the parties (or at least one party) involved in the processing relationship aim for profit, as this activity mainly takes place between traders or involves at least one trader.

3. Đối tượng của hợp đồng gia công?

Theo quy định tại Điều 543 Bộ luật Dân sự 2015, đối tượng của hợp đồng gia công là các vật được xác định trước dựa trên mẫu, tiêu chuẩn mà các bên đã thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật. Vật ở đây chính là sản phẩm hoặc hàng hóa do bên thuê gia công đặt hàng theo hợp đồng. Mẫu của vật có thể do bên thuê gia công chỉ định hoặc được bên nhận gia công đề xuất và bên thuê gia công chấp thuận.
Ngoài ra, theo Điều 180 Luật Thương mại 2005:

Tất cả các loại sản phẩm hoặc hàng hóa đều có thể được gia công, trừ những sản phẩm hoặc hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh.

Đối với các hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất khẩu hoặc cấm nhập khẩu, có thể thực hiện gia công cho thương nhân nước ngoài để tiêu thụ ở nước ngoài nếu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Từ đó có thể kết luận rằng hầu hết các loại hàng hóa đều có thể được gia công, ngoại trừ một số hàng hóa bị cấm như chất ma túy, hóa chất, khoáng vật, hoặc các mẫu vật thuộc động thực vật hoang dã theo quy định. Ngoài ra, nếu muốn gia công các hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất khẩu hoặc nhập khẩu cho thương nhân nước ngoài để tiêu thụ ở nước ngoài, cần phải có sự chấp thuận từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

[EN]

According to Article 543 of the 2015 Civil Code, the subject matter of the processing contract consists of goods that are predetermined based on samples or standards agreed upon by the parties or as stipulated by law. The goods here refer to the products or items ordered by the principal under the contract. The sample of the goods may be specified by the principal or proposed by the processor and approved by the principal.

Additionally, according to Article 180 of the 2005 Commercial Law:

+ All types of products or goods can be processed, except for those that are prohibited from being traded.
For goods that are prohibited from trade, export, or import, processing can be done for foreign traders to be sold abroad if permitted by the competent state authority.

+ From this, it can be concluded that most goods can be processed, except for certain prohibited items such as narcotics, chemicals, minerals, or specimens of wild animals and plants as regulated. Moreover, to process goods that are banned from trade, export, or import for foreign traders to sell abroad, approval from the competent state authority is required.

4. Hợp đồng gia công trong thương mại được quy định như thế nào?

Hợp đồng gia công được quy định tại Điều 179 cùng với Điều 542 Bộ luật Dân sự 2015, như sau:

Điều 179 quy định: “Hợp đồng gia công phải được lập thành văn bản hoặc bằng các hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương”.

Điều 542 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Hợp đồng gia công là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên nhận gia công thực hiện công việc để tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của bên đặt gia công; bên đặt gia công nhận sản phẩm và trả tiền công.”

Như vậy, hợp đồng gia công là sự thỏa thuận giữa bên đặt gia công và bên nhận gia công, trong đó:

Bên nhận gia công chịu trách nhiệm thực hiện công việc để tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của bên đặt gia công.

Bên đặt gia công nhận sản phẩm đã được gia công và thanh toán tiền công cho bên nhận gia công.

Hợp đồng gia công phải được lập thành văn bản hoặc sử dụng hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương để đảm bảo hiệu lực pháp lý và tính minh bạch.

[EN]

The processing contract is stipulated in Article 179 and Article 542 of the 2015 Civil Code, as follows:

Article 179 states: “The processing contract must be made in writing or in another form with equivalent legal validity.”

Article 542 of the Civil Code states: “A processing contract is an agreement between the parties, under which the processor performs work to create a product according to the principal’s requirements; the principal receives the product and pays the processing fee.”

Thus, a processing contract is an agreement between the principal and the processor, in which:

The processor is responsible for performing the work to create the product according to the principal’s requirements.

The principal receives the processed product and pays the processing fee to the processor.

The processing contract must be made in writing or in another form with equivalent legal validity to ensure its legal effectiveness and transparency.

4. Đặc điểm pháp lý của hợp đồng gia công

Hợp đồng gia công có những đặc điểm pháp lý cơ bản sau đây:

The processing contract has the following basic legal characteristics:

4.1. Hợp đồng gia công là hợp đồng song vụ

Trong hợp đồng gia công, mỗi bên đều có quyền và nghĩa vụ tương ứng: Bên gia công: Có quyền yêu cầu bên đặt gia công cung cấp đầy đủ nguyên vật liệu đạt tiêu chuẩn về chất lượng, chủng loại, tính đồng bộ, số lượng cùng với vật mẫu, bản vẽ để sản xuất sản phẩm hoặc hàng hóa. Đồng thời, bên gia công có quyền yêu cầu bên đặt gia công nhận sản phẩm mới do mình tạo ra và thanh toán tiền công theo thỏa thuận.

Bên đặt gia công: Có nghĩa vụ giao nguyên vật liệu đáp ứng yêu cầu của bên gia công và nhận sản phẩm đã hoàn thiện, sau đó trả thù lao như đã cam kết.

[EN]

In a processing contract, each party has corresponding rights and obligations:

The processor: Has the right to request the principal to provide all necessary raw materials that meet quality standards, specifications, consistency, and quantity, along with samples and drawings to produce the product or goods. Additionally, the processor has the right to request the principal to accept the newly created product and pay the agreed processing fee.

The principal: Has the obligation to provide raw materials that meet the processor’s requirements and to accept the completed product, then pay the agreed fee as promised.

4.2. Hợp đồng gia công có tính đền bù

Trong quá trình gia công, bên nhận gia công tự tổ chức thực hiện công việc và hoàn thành sản phẩm, sau đó bàn giao cho bên đặt gia công để nhận thù lao. Khoản tiền mà bên đặt gia công phải trả được xem là khoản đền bù. Thù lao này có thể được thanh toán bằng tiền, sản phẩm gia công, hoặc thiết bị, máy móc dùng để gia công, tùy thuộc vào thỏa thuận giữa hai bên.

[EN]

During the processing process, the processor independently organizes and carries out the work to complete the product, which is then handed over to the principal to receive the agreed fee. The amount the principal must pay is considered as compensation. This fee can be paid in money, processed products, or equipment and machinery used for processing, depending on the agreement between the two parties.

4.3. Kết quả của hợp đồng gia công được vật thể hóa

Sản phẩm gia công chính là kết quả cụ thể của quá trình gia công. Sản phẩm này thường được xác định trước theo mẫu hoặc tiêu chuẩn mà bên đặt gia công yêu cầu, hoặc theo tiêu chuẩn thỏa thuận giữa hai bên. Nếu pháp luật quy định tiêu chuẩn cụ thể cho sản phẩm, bên gia công phải tuân thủ đúng các quy định này. Vật mẫu hoặc tiêu chuẩn chỉ được hiện thực hóa thành hàng hóa sau khi quá trình gia công hoàn tất.

[EN]

The processed product is the specific result of the processing process. This product is usually pre-determined based on the sample or standards required by the principal, or according to the standards agreed upon by both parties. If the law stipulates specific standards for the product, the processor must strictly adhere to these regulations. The sample or standards only become actual goods once the processing process is completed.

4.4. Hợp đồng gia công mang nét của hợp đồng mua bán hàng hóa

Nguyên vật liệu để thực hiện gia công thường gồm nguyên liệu chính và các phụ liệu khác. Thông thường, bên đặt gia công cung cấp nguyên liệu chính, còn bên nhận gia công sẽ chuẩn bị thêm các nguyên phụ liệu cần thiết. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bên nhận gia công tự đảm nhận toàn bộ công đoạn, từ việc chuẩn bị nguyên vật liệu, phụ liệu đến bao bì. Khi đó, bên đặt gia công chỉ yêu cầu nhận kết quả cuối cùng và trả chi phí mua nguyên vật liệu cùng với tiền gia công.

[EN]

The raw materials for processing typically include the main materials and other auxiliary materials. Usually, the principal provides the main materials, while the processor prepares the necessary auxiliary materials. However, in some cases, the processor handles the entire process, from preparing the raw materials and auxiliary materials to packaging. In such cases, the principal only requires the final product and pays for the cost of the raw materials along with the processing fee.

CÔNG TY LUẬT TUYẾT NHUNG BÙI cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án trên thực tế trong lĩnh vực Thương mại. Liên hệ tư vấn hoặc mời luật sư tham giao bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong các vụ án Thương mại tại Toà án và Trọng tài. Vui lòng liên hệ số điện thoại hotline: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ.