TAND cấp huyện giải thể, dân khởi kiện ở đâu?

[Được tham vấn bởi: Luật sư Bùi Thị Nhung]

Bài viết đề cập đến nội dung liên quan đến Những đơn vị nào sẽ kết thúc hoạt động? TAND cấp huyện giải thể, dân khởi kiện ở đâu? Thẩm quyền TAND cấp huyện trước 1/7/2025? Người dân cần lưu ý gì? được Công Ty Luật Tuyết Nhung Bùi giải đáp sử dụng vào mục đích tham khảo. 

Từ ngày 01/7/2025, một thay đổi lớn trong hệ thống tư pháp Việt Nam sẽ chính thức có hiệu lực: Tòa án nhân dân cấp huyện sẽ chấm dứt hoạt động. Đây là nội dung quan trọng trong Nghị quyết số 225/2025/QH15 về việc thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, vừa được Quốc hội thông qua trong kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV.

Cụ thể, trong phiên họp sáng ngày 27/6/2025, với 414/416 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp, tổ chức lại hệ thống Tòa án và Viện Kiểm sát nhân dân. Theo đó, từ ngày 01/7/2025, hệ thống tổ chức ngành Tòa án và Viện Kiểm sát sẽ chuyển từ mô hình 4 cấp sang 3 cấp, hướng tới việc tinh gọn bộ máy, tăng cường tính chuyên nghiệp và hiệu quả trong công tác xét xử, kiểm sát.

1. Những đơn vị nào sẽ kết thúc hoạt động?

Theo Điều 6 của Nghị quyết số 225/2025/QH15, bắt đầu từ 01/7/2025, các cơ quan tư pháp cấp cao và cấp huyện sau đây sẽ chính thức kết thúc hoạt động:

+ Tòa án nhân dân cấp cao,

+ Viện kiểm sát nhân dân cấp cao,

+ Tòa án nhân dân cấp huyện,

+ Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện.

Đây là những cơ quan hiện đang đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tư pháp, đặc biệt là Tòa án nhân dân cấp huyện, nơi trực tiếp thụ lý và giải quyết phần lớn các vụ việc dân sự, hình sự, hôn nhân, lao động, hành chính… theo thủ tục sơ thẩm sẽ chính thức chấm dứt hoạt động.

2. TAND cấp huyện giải thể, dân khởi kiện ở đâu?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 của Nghị quyết số 225/2025/QH15 về việc thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, các luật tố tụng và luật khác có liên quan. Cụ thể:

“Điều 3. Quy định chuyển tiếp thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, các luật tố tụng và luật khác có liên quan đối với Tòa án nhân dân

Kể từ ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân số 81/2025/QH15, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự số 99/2025/QH15, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án số 85/2025/QH15 có hiệu lực thi hành (ngày 01 tháng 7 năm 2025):

1. Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền theo lãnh thổ tiếp nhận nhiệm vụ giải quyết, xét xử vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự và các vụ việc khác mà Tòa án nhân dân cấp huyện đang giải quyết; những vụ việc mà bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cấp huyện bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

Các Tòa án nhân dân khu vực kế thừa quyền, trách nhiệm của các Tòa án nhân dân cấp huyện theo quy định của pháp luật.”

Như vậy, bắt đầu từ ngày 01/7/2025, toàn bộ các hoạt động xét xử, tiếp nhận và xử lý hồ sơ của Tòa án nhân dân cấp huyện sẽ được chuyển giao cho Tòa án nhân dân khu vực. Đây là cấp tòa mới được tổ chức theo mô hình ba cấp xét xử trong hệ thống Tòa án nhân dân Việt Nam, bao gồm:

+ Tòa án nhân dân Tối cao,

+ Tòa án nhân dân cấp tỉnh (bao gồm tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương),

+ Tòa án nhân dân khu vực (thay thế cho Tòa án nhân dân cấp huyện).

Tòa án nhân dân khu vực sẽ là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết tất cả các loại vụ việc mà trước đây thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện, bao gồm:

+ Nộp đơn ly hôn;

+ Khởi kiện tranh chấp dân sự, đất đai, thừa kế, kinh doanh, thương mại, lao động…;

+ Nộp đơn yêu cầu hành chính;

Tùy vào nơi cư trú của nguyên đơn, bị đơn, hoặc nơi phát sinh tranh chấp, người dân sẽ gửi hồ sơ đến Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền theo lãnh thổ tương ứng. Đây sẽ là địa chỉ duy nhất tiếp nhận và xử lý các vụ việc phát sinh trên địa bàn các quận, huyện, thị xã mà tòa khu vực đó phụ trách

3. Thẩm quyền TAND cấp huyện trước 1/7/2025?

Theo quy định tại Điều 35 của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện được giao nhiệm vụ giải quyết theo thủ tục sơ thẩm nhiều loại tranh chấp và yêu cầu trong các lĩnh vực dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại và lao động. Cụ thể:

“Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện

1. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp sau đây:

a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này, trừ tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;

b) Tranh chấp về kinh doanh, thương mại quy định tại khoản 1 Điều 30 của Bộ luật này;

c) Tranh chấp về lao động quy định tại Điều 32 của Bộ luật này.

2. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết những yêu cầu sau đây:

a) Yêu cầu về dân sự quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9 và 10 Điều 27 của Bộ luật này;

b) Yêu cầu về hôn nhân và gia đình quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 và 11 Điều 29 của Bộ luật này;

c) Yêu cầu về kinh doanh, thương mại quy định tại khoản 1 và khoản 6 Điều 31 của Bộ luật này;

d) Yêu cầu về lao động quy định tại khoản 1 và khoản 5 Điều 33 của Bộ luật này.

3. Những tranh chấp, yêu cầu quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này mà có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này.

4. Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cư trú của công dân Việt Nam hủy việc kết hôn trái pháp luật, giải quyết việc ly hôn, các tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, cha mẹ và con, về nhận cha, mẹ, con, nuôi con nuôi và giám hộ giữa công dân Việt Nam cư trú ở khu vực biên giới với công dân của nước láng giềng cùng cư trú ở khu vực biên giới với Việt Nam theo quy định của Bộ luật này và các quy định khác của pháp luật Việt Nam.”

4. Người dân cần lưu ý gì?

Nếu đang chuẩn bị nộp đơn ly hôn, khởi kiện hoặc yêu cầu Tòa án nhân dân cấp huyện giải quyết vụ việc, người dân hãy lưu ý: Tòa án nhân dân cấp huyện sẽ chính thức chấm dứt hoạt động từ ngày 01/7/2025. Thay vào đó, các hồ sơ, vụ việc thuộc thẩm quyền sơ thẩm sẽ do Tòa án nhân dân khu vực tiếp nhận và giải quyết.

 Tòa án nhân dân khu vực là cấp tòa mới, được tổ chức trong hệ thống ba cấp xét xử gồm: Tòa án nhân dân Tối cao, Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án nhân dân khu vực. Việc thành lập cấp tòa này nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng xét xử và chuyên nghiệp hóa hoạt động tư pháp.

 Người dân cần chủ động cập nhật thông tin về địa chỉ Tòa án nhân dân khu vực phụ trách địa bàn nơi mình cư trú hoặc nơi xảy ra tranh chấp, nhằm nộp đơn đúng nơi có thẩm quyền. Việc gửi nhầm hồ sơ đến Tòa án nhân dân cấp huyện hoặc sai địa chỉ có thể dẫn đến chậm trễ trong quá trình xử lý và ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các bên.

Đối với các vụ án đang được Tòa án nhân dân cấp huyện thụ lý trước ngày 01/7/2025, theo hướng dẫn của Tòa án nhân dân Tối cao, hồ sơ sẽ được chuyển giao sang Tòa án nhân dân khu vực để tiếp tục giải quyết theo đúng trình tự tố tụng, bảo đảm không gây thiệt hại đến quyền lợi của đương sự.

Đây là một trong những bước cải cách lớn của nền tư pháp Việt Nam. Việc người dân chủ động nắm bắt các thay đổi và thích ứng kịp thời sẽ góp phần bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích chính đáng trong các tranh chấp pháp lý phát sinh.

[EN]

The article addresses issues related to which units will cease operations? Where will citizens file lawsuits after the dissolution of the district-level People’s Court? What are the powers of the district-level People’s Court before July 1, 2025? What should citizens pay attention to? This is answered by Tuyet Nhung Bui Law Firm for reference purposes.

From July 1, 2025, a significant change in the Vietnamese judicial system will officially take effect: the district-level People’s Courts will cease operations. This is an important content in Resolution No. 225/2025/QH15 regarding the implementation of the Law amending and supplementing several provisions of the Law on Organization of People’s Courts, which was recently approved by the National Assembly during its 9th session of the 15th National Assembly.

Specifically, in the morning session on June 27, 2025, with 414 out of 416 delegates participating in the vote in favor, the National Assembly officially passed the Resolution on reorganizing the system of People’s Courts and People’s Procuracies. Accordingly, from July 1, 2025, the organizational system of the People’s Courts and People’s Procuracies will transition from a 4-tier model to a 3-tier model, aiming to streamline the apparatus and enhance professionalism and efficiency in adjudication and prosecution work.

1. Which units will cease operations?

According to Article 6 of Resolution No. 225/2025/QH15, starting from July 1, 2025, the following higher-level and district-level judicial agencies will officially cease operations:

+ High-level People’s Courts,

+ High-level People’s Procuracies,

+ District-level People’s Courts,

+ District-level People’s Procuracies.

These agencies currently play a crucial role in the judicial system, especially the district-level People’s Courts, which directly handle and resolve the majority of civil, criminal, marriage, labor, and administrative cases… under first-instance procedures, will officially cease operations.

2. Where will citizens file lawsuits after the dissolution of the district-level People’s Court?

According to the provisions in Clause 1, Article 3 of Resolution No. 225/2025/QH15 regarding the implementation of the Law amending and supplementing several provisions of the Law on Organization of People’s Courts, the Law amending and supplementing several provisions of the Law on Organization of People’s Procuracies, procedural laws, and other related laws. Specifically:

“Article 3. Transitional provisions for the implementation of the Law amending and supplementing several provisions of the Law on Organization of People’s Courts, procedural laws, and other related laws concerning the People’s Courts

From the date the Law amending and supplementing several provisions of the Law on Organization of People’s Courts No. 81/2025/QH15, the Law amending and supplementing several provisions of the Criminal Procedure Code No. 99/2025/QH15, the Law amending and supplementing several provisions of the Civil Procedure Code, the Administrative Procedure Law, the Juvenile Justice Law, the Bankruptcy Law, and the Law on Mediation and Dialogue at the Courts No. 85/2025/QH15 takes effect (July 1, 2025):

1. The regional People’s Courts have territorial jurisdiction to take over the tasks of resolving and adjudicating criminal, administrative, civil cases, and other matters that the district-level People’s Courts are currently handling; cases where the judgments or decisions of the district-level People’s Courts are annulled for re-adjudication under first-instance procedures.

The regional People’s Courts inherit the rights and responsibilities of the district-level People’s Courts as prescribed by law.”

Thus, starting from July 1, 2025, all adjudication activities, reception, and processing of files of the district-level People’s Courts will be transferred to the regional People’s Courts. This is a new court level organized under the three-tier adjudication model in the Vietnamese People’s Court system, including:

Supreme People’s Court,

Provincial People’s Courts (including provinces and centrally-run cities),

Regional People’s Courts (replacing district-level People’s Courts).

The regional People’s Courts will be the authority responsible for receiving and resolving all types of cases that previously fell under the jurisdiction of the district-level People’s Courts, including:

Filing for divorce;

Filing civil disputes, land disputes, inheritance, business, commercial, labor…;

Filing administrative requests;

Participating in mediation and dialogue at the Court according to the Law on Mediation and Dialogue at the Court;

Resolving criminal and administrative first-instance cases that the district-level People’s Courts previously handled.

Depending on the residence of the plaintiff, defendant, or the location of the dispute, citizens will submit their documents to the regional People’s Court with territorial jurisdiction accordingly. This will be the only address to receive and process cases arising in the areas of the districts, towns, and cities that the regional court is responsible for.

3. What are the powers of the district-level People’s Court before July 1, 2025?

According to the provisions of Article 35 of the Civil Procedure Code 2015, the district-level People’s Courts are tasked with resolving various disputes and requests in civil, family, marriage, business, commercial, and labor fields under first-instance procedures. Specifically:

“Article 35. Jurisdiction of the district-level People’s Courts

1. The district-level People’s Courts have the authority to resolve under first-instance procedures the following disputes:

a) Civil and family disputes as stipulated in Articles 26 and 28 of this Code, except for disputes specified in Clause 7, Article 26 of this Code;

b) Business and commercial disputes as stipulated in Clause 1, Article 30 of this Code;

c) Labor disputes as stipulated.

2. The district people’s court has the authority to resolve the following requests:

a) Civil requests specified in clauses 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, and 10 of Article 27 of this Code;

b) Marriage and family requests specified in clauses 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, and 11 of Article 29 of this Code;

c) Business and commercial requests specified in clause 1 and clause 6 of Article 31 of this Code;

d) Labor requests specified in clause 1 and clause 5 of Article 33 of this Code.

3. Disputes and requests specified in clause 1 and clause 2 of this Article that involve parties or assets abroad or require judicial assistance from the representative office of the Socialist Republic of Vietnam abroad, or from foreign courts or competent authorities do not fall under the jurisdiction of the district people’s court, except for the cases specified in clause 4 of this Article.

4. The district people’s court where the Vietnamese citizen resides shall annul illegal marriages, resolve divorces, and disputes regarding the rights and obligations of spouses, parents and children, regarding recognition of parentage, adoption, and guardianship between Vietnamese citizens residing in border areas and citizens of neighboring countries also residing in border areas with Vietnam according to the provisions of this Code and other regulations of Vietnamese law.

4. Citizens need to pay attention to what?

If you are preparing to file for divorce, initiate a lawsuit, or request the district people’s court to resolve a case, please note: The district people’s court will officially cease operations from July 1, 2025. Instead, all files and cases under first-instance jurisdiction will be received and resolved by the regional people’s court.

The regional people’s court is a new court level, organized within the three-tiered judicial system consisting of: the Supreme People’s Court, the provincial people’s court, and the regional people’s court. The establishment of this court level aims to streamline the apparatus, enhance the quality of adjudication, and professionalize judicial activities.

Citizens need to proactively update information about the address of the regional people’s court responsible for the area where they reside or where the dispute occurs, in order to submit their applications to the correct authority. Sending documents to the district people’s court by mistake or to the wrong address may lead to delays in processing and affect the legal rights and interests of the parties involved.

For cases currently being handled by the district people’s court before July 1, 2025, according to the guidance of the Supreme People’s Court, the files will be transferred to the regional people’s court for continued resolution in accordance with the proper procedural order, ensuring that the rights of the parties are not harmed.

This is one of the major reforms of the Vietnamese judicial system. Proactively understanding these changes and adapting in a timely manner will contribute to better protecting the legitimate rights and interests in arising legal disputes.

---

CÔNG TY LUẬT TUYẾT NHUNG BÙI cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án trên thực tế trong lĩnh vực dân sự. Liên hệ tư vấn, mời luật sư tham giao bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, đại diện theo uỷ quyền. Vui lòng liên hệ số điện thoại hotline: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ.