Bài viết này đề cập đến nội dung pháp lý liên quan đến Tội làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân? Mức hình phạt và cấu thành tội phạm của tội này theo quy định của Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 dùng vào mục đích tham khảo.
1. Cơ sở pháp lý?
Được quy định tại Điều 161 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 như sau:
“Điều 161. Tội làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân
1. Người nào có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử, tổ chức trưng cầu ý dân mà giả mạo giấy tờ, gian lận phiếu hoặc dùng thủ đoạn khác để làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:
a) Có tổ chức;
b) Dẫn đến phải tổ chức lại việc bầu cử hoặc trưng cầu ý dân.
3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
2. Làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân là gì?
Vi phạm làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân là khi người có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử, tổ chức trưng cầu ý dân có hành vi giả mạo giấy tờ, gian lận phiếu hoặc sử dụng các thủ đoạn khác để làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân. Tội phạm này vi phạm quyền bầu cử, quyền tham gia trưng cầu ý dân của công dân.
3. Tội làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân Điều 161
3.1. Cấu thành tội phạm?
Hậu quả của tội làm sai lệch kết quả bầu cử là các thiệt hại do hành vi giả mạo giấy tờ, gian lận phiếu hoặc dùng thủ đoạn khác gây ra, đặc biệt là kết quả bầu cử bị sai lệch không chính xác. Hành vi này cũng có thể gây ra thiệt hại về tài sản hoặc danh dự.
Việc hậu quả có xảy ra hay không không phải là điều bắt buộc để cấu thành tội phạm này, chỉ cần có hành vi giả mạo giấy tờ, gian lận phiếu hoặc dùng thủ đoạn khác là đủ để cấu thành tội phạm. Việc xác định kết quả bầu cử có bị sai lệch hay không chỉ có ý nghĩa trong việc xét xử hình phạt.
* Mặt chủ quan: Tội phạm là khi người phạm tội làm sai lệch kết quả bầu cử với ý đồ cố ý, có thể là trực tiếp hoặc gián tiếp. Điều này có nghĩa là họ nhận thức rõ ràng rằng hành vi của mình vi phạm pháp luật, và họ đã đề phòng trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra; hoặc họ nhận thức rõ hành vi của mình là trái pháp luật, thấy trước được hậu quả có thể xảy ra mặc dù không mong muốn, nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả đó xảy ra.
Người phạm tội làm sai lệch kết quả bầu cử có nhiều động cơ khác nhau, tuy nhiên động cơ không phải là dấu hiệu bắt buộc để xác định tội phạm này, và chỉ có ý nghĩa trong quá trình quyết định hình phạt.
Mục đích của người phạm tội là mong muốn hoặc chấp nhận kết quả bầu cử bị làm sai lệch. Tuy nhiên, mức độ mong muốn này có thể khác nhau, với một số người mong muốn làm sai lệch kết quả nhiều hơn, trong khi có người chỉ mong muốn làm sai lệch một phiếu để người mà họ quan tâm có thể trúng cử.
Chủ thể của tội phạm là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự, có nhiệm vụ thực hiện công tác bầu cử và tổ chức trưng cầu ý dân. Điều này có thể được phân tích như sau:
Thứ nhất, theo Điều 12 của Bộ luật Hình sự, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm về mọi loại tội phạm, trong khi người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm về tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Cả hai Khoản 1 và Khoản 2 của Điều 161 Bộ luật Hình sự đều áp dụng cho tội phạm ít nghiêm trọng. Do đó, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự là từ 16 tuổi trở lên.
Thứ hai, người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự bao gồm cả năng lực nhận thức và năng lực làm chủ hành vi. Nếu người phạm tội không có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự hoặc bị hạn chế năng lực trách nhiệm hình sự, họ sẽ được loại trừ trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 21 của Bộ luật Hình sự.
Thứ ba, chủ thể của tội phạm này đặc biệt là những người có chức vụ, quyền hạn cụ thể trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử hoặc tổ chức, giám sát trưng cầu ý dân. Chỉ những người này mới có thể là chủ thể của tội phạm này. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, những người khác cũng có thể là chủ thể nếu có liên quan đến tội phạm và họ là đồng phạm của những người có trách nhiệm chính trong việc tổ chức, giám sát bầu cử.
Những người có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử bao gồm các vị trí như Chủ tịch, Phó chủ tịch Hội đồng bầu cử; Trưởng ban, Phó trưởng ban giám sát bầu cử; các thành viên của Uỷ ban bầu cử; nhân viên hỗ trợ trong ban bầu cử, tổ bầu cử… Tóm lại, những người được giao nhiệm vụ này trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử, do có trách nhiệm chính nên mới có thể làm sai lệch kết quả bầu cử.
* Mặt chủ quan: Tội phạm là khi người phạm tội thực hiện hành vi làm sai lệch kết quả bầu cử một cách cố ý, có thể là cố ý trực tiếp hoặc gián tiếp. Điều này có nghĩa là người phạm tội nhận thức rõ ràng rằng hành vi của mình vi phạm pháp luật, đã nhìn thấy trước được hậu quả có thể xảy ra và mong muốn hậu quả đó xảy ra, hoặc người phạm tội nhận thức rằng hành vi của mình là trái pháp luật, đã nhìn thấy trước được hậu quả có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để chấp nhận hậu quả đó xảy ra.
Người phạm tội làm sai lệch kết quả bầu cử có nhiều động cơ khác nhau; tuy nhiên, động cơ không phải là yếu tố bắt buộc của tội phạm này. Vì vậy, việc xác định động cơ phạm tội chỉ có ý nghĩa trong việc quyết định hình phạt áp dụng.
Mục đích của người phạm tội là mong muốn hoặc chấp nhận kết quả bầu cử bị làm sai lệch. Tuy nhiên, mức độ mong muốn này có thể khác nhau, có người mong muốn làm sai lệch nhiều hơn, và có người chỉ mong muốn làm sai lệch một phiếu để ủng hộ người mà họ quan tâm trúng cử.
3.2. Hình phạt đối với tội này?
| Mức phạt tù | Áp dung đối với hành vi |
| Hình phạt chính: | |
| Khung 1: Phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm | Người nào có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử, tổ chức trưng cầu ý dân mà giả mạo giấy tờ, gian lận phiếu hoặc dùng thủ đoạn khác để làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân.. |
| Khung 2: Phạt tù từ 01 năm đến 03 năm | + Có tổ chức: Làm sai lệch kết quả bầu cử hoặc kết quả trưng cầu ý dân có tổ chức là trường hợp có nhiều người cố ý cùng bàn bạc, cấu kết chặt chẽ với nhau, vạch kế hoạch để thực hiện hành vi làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân, dưới sự điều khiển thống nhất của người cầm đầu. Làm sai lệch kết quả bầu cử có tổ chức là một hình thức đồng phạm, có sự phân công, sắp đặt vai trò của những người tham gia, trong đó mỗi người thực hiện một hoặc một số hành vi và phải chịu sự điều khiển của người cầm đầu. Người cầm đầu có thể là người có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử, giám sát tổ chức cuộc trưng cầu ý dân, nhưng cũng có thể là người không có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử, trưng cầu ý dân mà có thể chỉ là người có chức vụ, quyền hạn hoặc không có chức vụ, quyền hạn. Tuy nhiên đối với người thực hành nhất thiết phải là người có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử hoặc tổ chức, giám sát trưng cầu ý dân. Do đặc điểm của tội phạm này nên hành vi làm sai lệch kết quả bầu cử thường được thực hiện có tổ chức, vì muốn làm lai lệch kết quả bầu cử nếu chỉ do một người thực hiện thì rất khó, mà phải do nhiều người, có sự phân công, nếu không, rất dễ bị phát hiện. + Dẫn đến phải tổ chức lại việc bầu cử hoặc trưng cầu ý dân: Đây là trường hợp hành vi phạm tội của người phạm tội đã làm cho tình hình phức tạp nên ngày bầu cử không diễn ra đúng kế hoạch; kết quả bầu cử không minh bạch, không chọn được những người có đủ phẩm chất và năng lực; nhân dân không tin tưởng vào kết quả bầu cử nên phải bầu cử lại lần hai dẫn đến sự tốn kém và ảnh hưởng đến vấn đề chính trị. |
| Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm. | |
TUYET NHUNG LAW cung cấp đội ngũ Luật sư chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm xử lý các vụ án hình sự trên thực tế. Liên hệ tư vấn các vấn đề liên quan đến hình sự hoặc mời luật sư bào chữa cho bị cáo; mời luật sư bảo vệ cho bị hại hoặc người có quyền lợi liên quan trong vụ án hình sự, vui lòng liên hệ số điện thoại/ zalo: 0975.982.169 hoặc gửi yêu cầu qua email: lienhe@tuyetnhunglaw.vn để được hỗ trợ và đưa ra những tư vấn kịp thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.