Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người Điều 154?

Bài viết này đề cập đến các thông tin pháp lý liên quan đến Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người? Cấu thành tội phạm của tội này và khung hình phạt sẽ bị áp dụng khi phạm tội này sẽ được làm rõ trong bài viết này. 

1. Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người Điều 154?

Được quy định tại Điều 154 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 như sau:

“Điều 154. Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người
1. Người nào mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người khác, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Vì mục đích thương mại;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp;
d) Đối với từ 02 người đến 05 người;
đ) Phạm tội 02 lần trở lên;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Đối với 06 người trở lên;
d) Gây chết người;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

2. Mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người là gì?

Hành vi mua bán hoặc chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể của người là việc lấy đi một phần của cơ thể người đang sống mà không tuân thủ pháp luật. Tội phạm không chỉ trực tiếp đe dọa tính mạng, thân thể và sức khỏe của người khác, mà còn gây ra lo lắng tâm lý và bức xúc trong cộng đồng.

Mô là tổ hợp các tế bào cùng loại hoặc loại khác nhau trong cơ thể người, thực hiện các chức năng đặc biệt.

Bộ phận cơ thể của con người là một phần của cơ thể, được hình thành từ nhiều loại mô khác nhau để thực hiện các chức năng sinh lý cụ thể.

Bộ phận cơ thể không thể tái tạo là bộ phận mà sau khi được tách ra khỏi cơ thể, không thể tái tạo hoặc thay thế bằng bộ phận khác.

Việc lấy mô và bộ phận của cơ thể người là quá trình tách mô hoặc bộ phận từ người hiến khi còn sống hoặc sau khi qua đời.

Ghép mô và bộ phận cơ thể người là quá trình cấy ghép mô hoặc bộ phận tương ứng từ người hiến vào cơ thể của người nhận.

Chết não là trạng thái mà não bộ bị tổn thương nặng, không còn hoạt động, và người chết não không thể sống lại được.

Ghép mô và tạng là phương pháp cuối cùng và hiệu quả nhất trong việc điều trị suy tạng giai đoạn cuối bằng việc lấy tạng từ người hiến để ghép cho người bệnh. Ngoài thận và gan có thể hiến khi người hiến còn sống, hầu hết các mô và tạng khác chỉ có thể được lấy và ghép cho người bệnh sau khi người hiến mô hoặc tạng đã qua đời hoặc chết não. Một người chết não hiến tạng có thể cứu sống cho hơn 10 người khác.

3. Cấu thành tội phạm?

Mặt khách quan:

Tội phạm này là loại tội phạm cấu thành hình thức, có nghĩa là, người phạm tội chỉ cần thực hiện hành vi để đạt đến điều kiện cấu thành tội phạm, họ sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm đó.

Hành vi mà tội phạm này thực hiện có thể thuộc một trong hai hành vi sau: mua bán hoặc chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người, hoặc cả hai đồng thời. Cụ thể:

Hành vi mua bán không ảnh hưởng trực tiếp lên cơ thể của nạn nhân mà dựa vào mục đích thu lợi và đối tượng của hành vi mua bán là mô hoặc bộ phận cơ thể người.

Hành vi chiếm đoạt có thể ảnh hưởng trực tiếp lên cơ thể của nạn nhân để chiếm đoạt từ nạn nhân hoặc từ người khác, và không phải tất cả các trường hợp chiếm đoạt đều vì mục đích lợi nhuận.

Cần phân biệt rõ giữa hành vi chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể của nạn nhân và hành vi gây thương tích hoặc gây tử vong cố ý, vì mục đích của hành vi này là yếu tố quan trọng để xác định tội danh.

Về hậu quả, người phạm tội chỉ cần thực hiện một trong hai hành vi nêu trên là đã cấu thành tội phạm, không cần quan tâm liệu họ đã thực hiện thành công hay chưa.

Trong trường hợp nạn nhân đồng ý với việc mua bán hoặc chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể của họ, người phạm tội vẫn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm đó.

Ảnh minh hoạ

Mặt khách thể:

Khách thể của tội phạm này là sức khỏe và tính mạng của người khác, được phân loại vào nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm con người trong Bộ luật Hình sự. Tội phạm này gây ra sự xâm phạm trực tiếp đến sự an toàn của chức năng cơ thể sống của con người.

Đối tượng mà tội phạm tác động bao gồm mô và bộ phận cơ thể của người. Theo quy định tại Luật Hiến, Lấy, Ghép Mô, Bộ phận cơ thể người và Hiến, Lấy Xác năm 2006, “Mô” được định nghĩa là tập hợp các tế bào cùng một loại hoặc nhiều loại khác nhau để thực hiện các chức năng nhất định của cơ thể người (ví dụ: mô biểu bì, mô thần kinh, mô cơ…). “Bộ phận cơ thể người” là một phần của cơ thể được hình thành từ nhiều loại mô khác nhau để thực hiện các chức năng sinh lý nhất định (ví dụ như nội tạng, giác mạc, tay, chân…).

Mặt chủ quan:

Nguyên nhân của tội phạm này là sự cố ý, có thể là cố ý trực tiếp hoặc gián tiếp. Người phạm tội có ý định thực hiện hành vi phạm tội để mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người.

Mặt chủ thể:

Người thực hiện hành vi mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người không được coi là một chủ thể đặc biệt. Do đó, người này sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đầy đủ. Theo quy định tại khoản 2 Điều 12 của Bộ Luật Hình Sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi, không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này. Vì thế, người từ đủ 16 tuổi trở lên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự khi thực hiện hành vi mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người.

4. Hình phạt đối với tội này?